Speurtochten: boodschappen in geheimschrift

Speurtochten: boodschappen in geheimschrift Stel, je plant een leuke speurtocht. Zo eentje waar je berichtjes bij moet nalaten voor de volgende ploeg. Opgesteld in geheimschrift (= cryptografie) zijn ze veel leuker en moeilijker te ontcijferen. Je wint dus tijd op de tegenpartij die zijn hersenen zal moeten breken om de code te kraken. Er zijn heel wat eenvoudige trucjes en een paar bekende, niet al te ingewikkelde geheimschriften: met kaarsvet, het citroensapschrift, de Caesar's code of Caesarscijfer, de lichtcode met het Morse-alfabet, de lettercode, de tekencode en de taalcode.

Speurtochten met boodschappen in geheimschrift

Wanneer je een speurtocht organiseert, is het altijd leuk om een paar opdrachten in te lassen waarbij de tegenpartij een code moet kraken. Dat vergt best wat tijd en neemt jouw ploeg voorsprong op de anderen.

Eenvoudige, eeuwenoude trucjes

Kaarsvet

Deze hebben jullie zeker wel eens gedaan toen jullie klein waren. Schrijf een boodschap met wat kaarsvet. Wil de tegenpartij nu weten wat er op jullie blanco blad staat, dan is het voor hen voldoende om even over het blad te gaan met een potlood. De letters komen er mooi wit uit, want het potlood pakt niet over het kaarsvet. Gebruik hiervoor liefst dunne kaarsen, zoals de kaarsjes die je op een verjaardagstaart zet. Dat schrijft makkelijker.

Citroensapschrift

Nog een klassieker, die we als kind wel allemaal eens hebben uitgeprobeerd. Schrijf je boodschap met een pen gedrenkt in citroensap. Je boodschap is nu onzichtbaar. Om hem te lezen, moet je het blad langs onder verwarmen met een aansteker of een lucifer. Wel oppassen dat je niet te dicht komt, of je boodschap gaat in rook, euh vuur, op! Het kan ook door er met een strijkijzer over te gaan, maar dat kan onderweg natuurlijk niet.

Geheimschrift met codes

Klokkengeheimschrift

Elke letter komt overeen met een bepaald tijdstip. A is bvb. 1 uur, B = 1 u 15, etc. Maak een code (sleutel) bestaande uit getekende klokken met daaronder de letter. Geef de sleutel mee aan de tegenpartij.

Morse code met licht

Leuk voor een speurtocht in het donker: een gecodeerde lichtboodschap! Hiervoor heb je natuurlijk een zaklamp nodig en de morsecode. Met je zaklantaarn geef je de hele boodschap door aan de hand van streepjes en punten. Lang schijnen is een streep, kort schijnen is een punt. Neemt wel wat tijd in beslag als het hele zinnen zijn, maar je kan ook eenvoudige boodschappen coderen als "naar links / rechts" of "zoek naast de derde boom". In het daglicht kan het ook als de zon schijnt. Hiervoor heb je dan een spiegeltje nodig. Je laat de zon op je spiegeltje schijnen en seint weer een gecodeerde boodschap d.m.v. de schittering. Wel iets moeilijker en... de zon mag niet achter de wolken verdwijnen!

Caesarcijfer of Caesar's code

Julius Caesar
Deze code werd zo genoemd omdat Julius Caesar hem gebruikte voor zijn geheime boodschappen. Julius Caesar gebruikte meestal de code + 3, waarbij de A een D werd enz. In spreektaal wordt het vaak Caesar's code genoemd, maar helemaal juist is het cryptologisch niet. Met dit principe kan je verschillende codes maken, maar je moet wel altijd aan de tegenpartij zeggen welke code (= sleutel) je gebruikt hebt. Je kan ze dan een naam geven en dit mee op het papiertje zetten.

Met letters
Een eerste manier is een code met letters. Gewoon alle letters één plaatsje te verschuiven: A wordt B, B wordt C, etc. Deze code kan je dan de A - B code noemen. Je kan ook het alfabet helemaal omdraaien: A wordt Z, B wordt Y, etc. Deze code wordt dan bvb. de A - Z code. Je kan ook hints geven, bvb. A + 1 voor de A - B code of A + 25 voor de A - Z code. Volgens dit principe kan je een hele resem codes maken. Bij A + 3 wordt A dus D, enz. voor het hele alfabet. Moeilijker wordt A + 15!

Met cijfers en letters
Een tweede manier is een combinatie van cijfers en letters. A wordt 1, B wordt 2, etc. Dit is dan de A1 code. Of A wordt 26, dit is dan de A26-code. Of je begint bij K die dan 1 wordt. Zo ga je het hele alfabet af, en dan terug naar boven om verder te doen, A wordt dan 17, etc. Dat is dan de K1-code. Je kan best zelf het hele alfabet met je code opschrijven voor je aan de boodschap begint, want als je je vergist, zal de tegenpartij nooit de boodschap kunnen ontcijferen!

Tekencode

Een tekencode maak je ook weer zelf. Nadeel hier is dat je hem op voorhand moet maken en ook aan de tegenpartij moet meegeven. Je kan bvb. een tekencode maken met smiley's waarbij A = :-) , B = :-( , etc. Deze code kan je dan bvb. de smileycode noemen. Je kan ook een code maken met allerlei verschillende tekeningetjes. A wordt dan bvb. +, B wordt ?, etc. Of wat dacht je van een code met Egyptische tekens (= hiëroglyfen)? Of met Griekse letters? In Rune-schrift of in spijkerschrift? Je kan het echt zo gek niet bedenken of je kan het maken. Bij al deze tekencodes is het vooral belangrijk dat je het niet te ingewikkeld maakt, want één streepje verschil kan dan weer iets anders betekenen en dan is de boodschap weer verkeerd.

Taalcode: spelen met taal

Door met woorden en zinnen te spelen kan je ook heel wat geheime boodschappen of cryptogrammen schrijven. Splits bvb. alle woorden in drie letters. Zo krijg je bvb. een zin als: gan aar lin ksb ijd ebe uk. Eigenlijk betekent dit dan: ga naar links bij de beuk. Of je kan telkens een bepaald woord tussen alle letters schrijven. Gaiaai naiaaiaiarai laiiainaikaisai. Laat alle ai's weg en je krijgt "ga naar links". Of draai alle woorden om: ag raan sknil = ga naar links. Nog moeilijker: draai de hele zin ook nog eens om. Je krijgt dan sknil raan ag. Hoe langer de zinnen, hoe moeilijker het wordt natuurlijk en hoe meer tijd de tegenpartij zal nodig hebben om de opdrachten te ontcijferen.
© 2009 - 2024 Mapa, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Van klassiek geheimschrift tot moderne cryptologieVan klassiek geheimschrift tot moderne cryptologieDe oudste geheimschriften waren een soort woordspel. De Egyptenaren gebruikten die niet echt om een geheim te verbergen,…
Het leukste feestje vier je thuis!Het leukste feestje vier je thuis!Wat is er niet leuker dan een heel circuit met spelletjes? Een circuit in de klas, tijdens een familieweekend of een kin…
Alfabet (26 letter)Alfabet (26 letter)Het alfabet is genoemd naar de Griekse letters alfa en bèta, samengevoegd alfabet. Alfabet betekent een reeks letterteke…
Kaarsvet verwijderen van houtKaarsvet kan vervelende vlekken en kringen achterlaten op je meubels. Deze vlekken en kringen kunnen worden gevormd in k…

Toneelles: drama als middelWat leer je tijdens een dramales: beter toneel spelen. Dat lijkt op het eerste gezicht het doel, maar docenten en groeps…
Pietendiploma behalen voor kinderen: opdrachten en ideeënPietendiploma behalen voor kinderen: opdrachten en ideeënDie arme Sint moet toch zo veel doen op zo'n korte tijd! Gelukkig heeft hij hulp van Pakjespiet, Snoeppiet, Postpiet en…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Nemo, Pixabay
Mapa (704 artikelen)
Laatste update: 07-07-2020
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.