Stofzuigers uitgelegd

Wacht een paar dagen of langer en daar is het weer: Stof. Niets is zo frustrerend als het steeds terugkerende grijze laagje dat niets ontziet. Stof bestaat uit miljoenen deeltjes cellen, sporen en mijten die je liever niet wilt inademen! Maar hoe ga je het stof te lijf zonder dat het stof juist de kamer in wordt geblazen? Stofzuigers verschillen in werking, kracht en effectiviteit en scoren dikwijls onder de maat als het gaat om tapijt. Er zijn punten waar je bij de aanschaf op kunt letten.

Wat is stof?

Stof is een verzamelnaam. In een klein beetje huisstof bevinden zich een miljard bacteriële cellen, tien miljoen schimmelsporen, maar liefst vijftigduizend huisstofmijten, zo'n 25 miljoen uitwerpselen van deze mijten en enkele tientallen grammen menselijke huidcellen. Bij menselijke huidcellen moet u denken aan schilfers van de huid, ook die van uw huisdieren, uitgevallen haren van u of uw dier en slijtage van uw kleding. Verder bevat stof ook nog neergeslagen damp en (sigaretten)rook, slijtage van vloerbedekking en kleden, dode insecten en binnen gewaaid en binnengelopen vuil.

Fijnstof

Met stof bedoelen we eigenlijk de relatief grotere stofdeeltjes in de lucht. Deze worden door de neus tegengehouden en uitgescheiden met het slijm. Mocht het stof dieper komen dan wordt het stof gevangen door een slijmlaag in de inwendige luchtwegen. Trilhaartjes werken vervolgens die slijmlaag naar buiten met het gevolg dat u moet hoesten of schrapen.
Fijnstof is gevaarlijker. Dit soort stof is onzichtbaar maar kan grote schade aanrichten. Het wordt gezien als een van de meest bedreigende vormen van luchtvervuiling, bijvoorbeeld de roetdeeltjes die dieselmotoren uitstoten. Fijnstof wordt in klassen ingedeeld, waarvan de kleinste deeltjes kleiner zijn dan een tiende micrometer. Een micrometer staat gelijk aan een duizendste millimeter!

Hoe werkt een stofzuiger?

De binnenkant van stofzuigers is eigenlijk nooit veranderd. Er zit een propeller die wordt aangedreven door een elektromotor, precies zoals een ventilator doet maar dan met een veel groter vermogen. De lucht met het stof wordt middels onderdruk of vacuüm door de zuigmond en de buis met slang aangezogen en door de stofzuiger weggeperst. De stofzak en filters houden het vuil tegen waarna gereinigde lucht aan de andere kant van het apparaat weer naar buiten kan komen. Er bestaan stofzuigers met een stofzak en een nieuwe generatie stofzuigers zonder stofzak. Verder bestaan er sledestofzuigers, gemonteerd op een 'slede', en de steelstofzuigers, gemonteerd aan een steel. De laatste soort zijn in ons land moeilijker te verkrijgen.

Voor- en nadelen typen stofzuigers

Een papieren stofzak is makkelijk te verwijderen en wordt direct en in zijn geheel weggegooid. Nadeel van dit type stofzuiger is dat stofzakken kunnen verstoppen en de stofzuiger dan minder zuigkracht levert. Ook bent u gebonden aan een bepaald type stofzak en moet u deze steeds weer kopen. Wilt u geen stofzakken meer dan zit de stof 'los' in het apparaat en is het verwijderen lastiger. Er bestaat hierbij een stofreservoir dat u geregeld moet legen. Een sledestofzuiger heeft het voordeel dat u de trap ook kunt zuigen, weliswaar langzaam en trede voor trede. Steelstofzuigers nodigen minder uit om de trap te doen omdat u slechts kunt manoeuvreren terwijl u het gewicht van de stofzuiger draagt. De betere typen hebben een slang die u kunt aansluiten of uit het apparaat kunt trekken.

De stofzakloze stofzuiger

Circa dertig procent van de West-Europese huishoudens maakt gebruik van een high-tech stofzakloze stofzuiger. Waar het ooit begon met Dyson die het apparaat in 1993 uitvond, hebben nu ook de overige grote merken een of meerdere stofzakloze zuigers in het assortiment. Het grote voordeel van een stofzuiger zonder stofzak is dat de zuigkracht lang hoog blijft. De werking van dit type stofzuiger berust op het principe van een cycloonafscheider, een luchtwerveling-systeem. Een cycloon bestaat uit een buisdeel met daaronder een conische trechter. Het stof in de vuile lucht wordt in het buisdeel al ronddraaiend naar onder geperst. De lichtere stofdelen scheiden zich hierbij van de zwaardere delen door de centrifuge-werking van het apparaat, want vuil is immers zwaarder dan lucht. Onderin de cycloonafscheider wordt de luchtsnelheid steeds hoger omdat het stof uiteindelijk in het conische deel komt. Daar wordt het stof gelost. De gereinigde lucht gaat vervolgens naar boven en verlaat de stofzuiger. Overigens is deze lucht niet honderd procent schoon maar slechts 95%. U zou zonder stofzuiger beter af zijn dan met, vandaar de noodzaak van een filter die de lucht zo schoon mogelijk houdt. Stofzakloze stofzuigers zijn duurder in aanschaf maar daar staat tegenover dat er geen stofzakken gekocht hoeven worden.

Prestaties stofzuigers

Zuigkracht is het belangrijkst maar tevens de moeilijkheid. Bij gladde en harde vloeren zullen de meeste stofzuigers geen probleem ondervinden. Tapijt en vloerbedekking is een stuk moeilijker voor vrijwel alle stofzuigers. Vaak moet je tientallen malen over een paar metertjes heen zuigen om enig resultaat te zien, ondanks wattages (elektrisch vermogen) van 1000 tot meer dan 2000 watt. De praktijk is dat er weinig overblijft van de oorspronkelijke zuigkracht. Een stofzuiger met een maximaal vermogen van 2000 W kan een max. zuigvermogen hebben van 425 W. Let in de winkel dus altijd op de effectieve zuigkracht, het tweede en lagere getal. Voorts moet een stofzuiger allergenen vasthouden. Deze allergenen, verstopt in het stof van bijvoorbeeld haren en veren van dieren, veroorzaken allergieën. Het is dus zaak dat de opgezogen allergenen niet weer rechtstreeks naar buiten worden geblazen. Er moet dus schone lucht uit uw stofzuiger komen.

Zaken om op te letten

Hoe is het werkbereik van de stofzuiger? De lengte van snoer en buis is van belang zodat u het vloeroppervlak vanaf elk stopcontact kunt bereiken. Veel stofzuigers hebben een automatisch oprollend snoer wat handig is. Let ook op hulpstukken voor het zuigen van meubels, plinten en hoeken. Een regelbare zuigkracht is handig voor het zuigen van gordijnen en kleine vloerkleedjes. Deze regelbaarheid kan zowel automatisch als mechanisch zijn. Bij een automatische of elektronische zuigkrachtregeling wordt de aanpassing gedaan via een schuif of knop op de stofzuiger. Is de mogelijkheid mechanisch, dan bedient u de schuif op de buis of via een voetschakelaar. Er zijn ook combinaties mogelijk. Bent u allergisch dan is het zaak te letten op een zelfsluitende stofzak zodat u niet in aanraking komt met het stof. Het opbergen vraagt veel ruimte, bedenk dus van te voren waar u de stofzuiger plaatst. Zuigbuizen zijn er in verschillende soorten. Zo is een telescoopbuis in de hoogte te verstellen en dus gemakkelijk aan te passen aan uw lengte.

Zuigmond

De zuigmond kan variëren. Voor tapijt zijn deze uitgerust met of meerdere wieltjes om gemakkelijker te rollen. Op gladde vloeren zoals parket en vinyl worden borstels gebruikt om vastklitten te voorkomen. Huidige stofzuigers hebben zowel wielen als borstels voor elke gewenst oppervlak. Extra functies op een stofzuiger zijn bijvoorbeeld turboborstels voor het losmaken van diep vuil, radiatorzuigmond, klerenzuigmond, meubelzuigmond en een hulpstuk voor het schoonmaken van computers. Zelfs voor het reinigen van uw huisdier is er een hulpstuk verkrijgbaar. Verder zijn er opties zoals een plumeau voor breekbare spullen, mondstukken voor bij het boren, en diverse hulpstukken voor het zuigen op kasten en plinten. Voor trappen is het handig een extra lange slang te hebben, en tenslotte bestaan er roterende borstels, speciale parketborstels, textielmondstukken en handturboborstels voor het zuigen en borstelen van autostoelen, beklede autovloeren en kofferruimte.

Stofzuiger-filters

Zonder een filter geen stofzuiger! Stofzuigers hebben er minstens twee. De stofzak is eigenlijk de eerste filter, maar de meesten hebben nog een filter na de stofzak en een uitblaasfilter. Er bestaan ook koolstoffilters voor de absorptie van geuren en de elektrostatisch geladen filters, de zogeheten HEPA-filters (High Efficiency Particulate Air). Dit type filter verwijdert fijnstof. Sommige van deze HEPA-filters hebben ook nog een speciaal scherm dat bacteriën en schimmels vangt en doodt. Heeft u een pollenallergie, huisstofmijtallergie of een allergie voor dierenharen, let er dan op dat de stofzuiger een HEPA-filter heeft. De zuigkracht is mede afhankelijk van de poriën van de filters, vandaar dat filters regelmatig moeten worden vervangen of schoongemaakt.

Andere stofzuigers

Er bestaan nat-/droogzuigers die door een combinatie van droog zuigen en een shampooreiniging een optimaal resultaat kunnen geven voor moeilijkere vloeren. Voor grof werk zoals klus- en tuinafval kunt u een ketelstofzuiger kiezen die ook in nat- en drooguitvoering verkrijgbaar is. Dit type stofzuiger is geschikt om water van een lekkage op te zuigen. De bekende kruimeldief (kruimelzuiger) is bedoeld voor licht werk zoals wat kruimels hier en daar, gemorste aarde en blaadjes, draadjes en snippers stof, gras en zand. Er zijn ook speciale autokruimelzuigers. Let bij de aankoop van een kruimeldief op de kracht en accu. Er bestaan veel zwakke kruimelzuigers zonder enige power en daar zult u niets mee opschieten. Berg de kruimelzuiger na gebruik direct weer in de accu zodat hij meteen weer oplaadt. Sommige kruimelzuigers hebben net zoals stofzakloze stofzuigers overigens ook al de moderne cycloontechnologie. Wilt u een echte innovatie, ga dan voor een stofzuigrobot die met behulp van sensoren zelf zijn weg door de kamers zoekt. Zo kunt u stofzuigen terwijl u van huis bent!

“You can't eliminate the dust, only move it somewhere else.” ~ Marty Rubin