HDMI: hoge kwaliteit aansluiting met veel mogelijkheden

Om een televisie aan te sluiten op apparaten als digitale ontvangers, Blu-Ray spelers of spelcomputers heb je een kabel nodig. Tegenwoordig is HDMI daar de standaard voor. Maar wat is HDMI eigenlijk, waarom was er iets nieuws nodig naast de al bestaande type kabels en wat is er allemaal mogelijk met HDMI?

Geschiedenis van HDMI

HDMI is bedacht in 2002 en sinds 2003 op de markt. In eerste instantie voor televisies en randapparatuur, maar later is HDMI ook toegepast in andere apparaten zoals digitale videocamera's en laptops. In de eerste tien jaar zijn meer dan 3 miljard apparaten verkocht met een HDMI aansluiting.

Wat is HDMI

HDMI staat voor High-Definition Multimedia Interface. En die naam geeft meteen twee belangrijke aspecten van HDMI weer. In de eerste plaats staat er High-Definition, of HD. In de tweede plaats staat er Multimedia, hetgeen betekent dat het om meer dan alleen videobeelden gaat.

High-Definition

Om HD kwaliteit beeldsignalen door te geven waren de oude bestaande standaarden niet toereikend. Voorbeelden van deze oude technieken zijn SCART, S-Video, Composite en RGB kabels. Het probleem met die oude kabels en standaarden is dat er niet voldoende informatie, of data, doorheen kan om een HD signaal door te kunnen geven. Om toch HD kwaliteit mogelijk te maken, is de HDMI standaard bedacht. HD videobeelden zijn er in twee smaken: 1280x720 (HD Ready) of 1980x1080 (Full HD). Deze beide resoluties vallen onder de noemer High Definition.

Multimedia

De meeste mensen denken bij HD tv en HDMI alleen aan beeld, maar HDMI gaat veel verder dan videosignalen alleen. Er kunnen nog allerlei andere signalen over verstuurd worden. Daarnaast staat de ontwikkeling niet stil en komen er nieuwe versies beschikbaar, waardoor er steeds weer nieuwe mogelijkheden aan HDMI toegevoegd worden. Let op: Niet alle apparaten ondersteunen de volledige HDMI standaard. Dus wanneer je van bepaalde functies gebruik wilt maken, is het zaak dit eerst te controleren alvorens een apparaat aan te schaffen.

Geluid

Naast beeldsignalen moet er natuurlijk ook geluid worden doorgegeven aan een televisie. De eerste HDMI standaard (versie 1.0) ondersteunde al geluid, dus dit wordt door de meeste apparaten ondersteund. Dat is ook wel prettig, want daardoor kan er met één kabel tussen televisie en een ander apparaat worden volstaan. Dit gold bijvoorbeeld niet voor de verouderde S-video, RGB of Composite aansluitingen.

HDMI ondersteunt een breed scala aan audio formaten. In de eerste plaats gewoon stereo geluid, wat in feite twee kanalen gebruikt. Maar HDMI kan tot maximaal acht kanalen aan. Daarbij worden verschillende sample groottes ondersteund, zoals bijvoorbeeld 16-Bit, 20-Bit of 24-Bit. De Sample frequentie kan variëren van 32 kHz tot 192 kHz. De standaarden Dolby Digital en DTS worden ondersteund en vanaf HDMI versie 1.3 worden ook Dolby TrueHD en DTS-HD Master Audio ondersteund.
Er is dus veel mogelijk qua geluidsoverdracht en dat maakt HDMI erg universeel. Het is een stuk gemakkelijker om geluid via een externe versterker af te laten spelen, zoals bij Home Theater Systemen. Het is wel zaak te controleren of de gebruikte apparatuur de juiste HDMI standaarden ondersteunen.

Besturingssignalen via CEC

CEC staat voor Consumer Electronics Control. Met CEC is het mogelijk om een apparaat te besturen vanuit een ander apparaat via HDMI. Te denken valt bijvoorbeeld aan de mogelijkheid met de televisie het geluidsniveau van een losse receiver te regelen. Daardoor heb je dan niet de afstandsbediening van de receiver zelf nodig. Een greep uit de mogelijke acties die je op die manier kunt versturen zijn:

• Standby mode aan/uit,
• Volume aanpassen,
• Weergeven van tekst op de televisie (On Screen Display)
• Afspelen, stoppen, pauzeren, voor- en achteruit van bijvoorbeeld een Blu-ray
• Een ander kanaal kiezen

Let op: Niet alle fabrikanten implementeren deze mogelijkheden in hun producten met een HDMI aansluiting.

Netwerk

Vanaf HDMI versie 1.4 is het mogelijke een ethernetverbinding via HDMI op te zetten. Ethernet is de naam van netwerkverbindingen, zoals gebruikt in computernetwerken door PC's en internetmodems. Met deze functionaliteit is het mogelijk om twee apparaten via een standaard netwerkverbinding met elkaar te laten communiceren. Een andere optie is om het ene apparaat een ander apparaat te laten voorzien van een internetverbinding. In de praktijk wordt dit zelden toegepast, maar in de toekomst kan dit interessante nieuwe mogelijkheden geven.

Apparaten die HDMI ondersteunen

Er zijn ondertussen een heleboel apparaten die HDMI ondersteunen. Je kunt de apparaten grofweg verdelen in een groep die via HDMI signalen of data ontvangt en weergeeft, en een groep die juist dit soort data aanlevert. Zo zwart-wit is de wereld in de praktijk niet helemaal, want er zijn ook apparaten die multi-directioneel zijn. Deze ontvangen bijvoorbeeld een signaal en doen daar iets mee, maar sturen vervolgens ook weer een signaal uit.

HDMI-signalen ontvangen

Qua ontvangende apparaten zijn er in de eerste plaats natuurlijk televisietoestellen, maar daarnaast ook computer monitoren en beamers. Behalve beeldweergave kan je ook denken aan geluidsweergave. Zo zijn er ook receivers en andere audioapparatuur waar HDMI poorten op zitten om de signalen naar toe te brengen.

HDMI-signalen versturen

Bij apparaten die via HDMI beeld en/of geluid versturen kun je denken aan Blu-Ray spelers of andere multimedia spelers, die in vele vormen en smaken op de markt zijn. Daarnaast zijn er de digitale televisie ontvangers van de verschillende aanbieders in Nederland voor kabel, satelliet of ADSL. Dan zijn er ook nog de nieuwere spelcomputers zoals de Xbox 360, XBox One, Playstation 3, Playstation 4 en de Wii U. Er zijn steeds meer computers, laptops of zelfs tablets die een HDMI aansluiting hebben. Tot slot zijn er dan nog de Digitale Camera's en videocamera's die soms ook een HDMI aansluiting hebben. Vaak zijn dit niet via de gewone connectoren zoals op de televisie, maar een kleinere versie, zoals mini of micro HDMI.

HDMI kabels

Er zijn twee type HDMI kabels: Category 1 en Category 2, waarbij de eerste ook wel "Standard" en de andere "High Speed" wordt genoemd. Dit onderscheid bestaat pas sinds 2008. Het verschil zit in de hoeveelheid data die per seconde storingsvrij verstuurd kan worden. De kabels van voor die tijd kunnen vaak ook als Category 2 gebruikt worden, maar de werking is niet gegarandeerd. Het hangt veelal van de lengte af. Tot vijf meter lukt het meestal wel. Er is officieel geen gedefinieerde maximale lengte voor HDMI kabels, maar in de praktijk kan een kabel tot zo'n vijftien meter lengte werken. Is de afstand nog groter dan kan er gebruik gemaakt worden van zogenaamde extenders die het signaal versterken, zodat er geen verlies optreedt en de kwaliteit gewaarborgd blijft.

Verschillende HDMI versies

Er zijn ondertussen een aantal verschillende versies van HDMI uitgebracht. We noemen hier de belangrijkste zaken die zijn toegevoegd door de jaren heen.

HDMI 1.0, 1.1 en 1.2

In 2002 is de eerste versie van HDMI vrijgegeven met de naam HDMI 1.0, gevolgd door HDMI 1.1 in 2004 en HDMI 1.2 in 2005. HDMI 1.0 ondersteunt al de meest gangbare zaken zoals HD kwaliteit video en 8-kanaals audio. In 1.1 en 1.2 is er ondersteuning voor DVD-Audio en Super Audio CD bijgekomen.

HDMI 1.3

HDMI 1.3 is uitgekomen in 2006 en voegt ondersteuning voor Dolby TrueHD en DTS_HD Master Audio toe, breidt de CEC-functionaliteit uit en ondersteund specifieke video standaarden zoals xvYCC en sRGB. Daarnaast ondersteund HDMI 1.3 Deep Color, wat betekent dat het aantal bits dat gebruikt wordt voor kleurweergave verhoogd is. Het resultaat is dat er meer gradaties in kleur kan worden doorgegeven.

HDMI 1.4

HDMI 1.4 is in 2009 uitgebracht en voegt Ethernet, 3D over HDMI en ARC (Audio Return Channel) toe. Met Audio Return Channel kan een televisie het geluid weer terug sturen via dezelfde kabel naar bijvoorbeeld een receiver, zodat deze het geluid kan weergeven. Daarnaast ondersteund HDMI 1.4 voor het eerst de 4K resolutie van 3840x2160 bij 30 frames per seconde.

HDMI 2.0

HDMI 2.0, ook wel HDMI UHD is in 2013 verschenen. De naam UHD slaat op het feit dat deze versie de Ultra HD resolutie van 3840x2160 bij 60 frames per seconde ondersteund. Daarmee is HDMI geschikt voor de volgende generatie televisies en HD kwaliteit. Daarnaast zijn er vooral audio zaken toegevoegd, zoals 32 kanaals audio, 1536 kHz audio en de mogelijkheid 4 verschillende audio tracks te versturen. In de laatste plaats is er nog de mogelijkheid tot Dual View (twee losse video signalen) en de beeldverhouding van 21:9 bijgekomen.

Lees verder

• HDTV: Over HD-resoluties, HDMI, Blu-Ray en HD Ready
• Ultra HD of 4K: De volgende stap na HD televisie