Polybius: Het mysterieuze en ziekmakende videospel

Volgens een broodje-aap-verhaal zou het videospel Polybius misschien wel het meest mysterieuze en ziekmakende videospel ooit gemaakt zijn. Het videospel zou verschillende negatieve psychologische uitwerkingen hebben gehad op de mensen die het speelden. In 1981 zou het videospel te spelen zijn in een paar speelhallen in de stad Portland van de Verenigde Staten, maar een maand nadat de spelkasten waren geplaatst zouden ze zonder enig spoor zijn verdwenen. Of Polybius ooit echt bestaan heeft en of het een nadelige uitwerking heeft gehad op spelers zal nog bewezen moeten worden. In 2016 werd door programmeur Jeff Minter aangekondigd dat een videospel genaamd Polybius voor Playstation VR en Oculus Rift in de maak is.

Artikelindeling

• Het broodje-aap-verhaal van de mysterieuze en ziekmakende Polybius-speelkasten
• Steven Roach
• Een sceptische kijk op het Polybius-verhaal
• Het mysterie opgelost?
• Het ROM-bestand van Polybius
• De betekenis van de namen
• De website van Sinneslöschen
• Het doel en de speelwijze van het Polybius-videospel
• Meerdere platformen voor Polybius
• Polybius in populaire cultuur

Het broodje-aap-verhaal van de mysterieuze en ziekmakende Polybius-speelkasten

De allereerste verwijzing naar de Polybius-speelkast werd door een anonieme schrijver gemaakt op 3 augustus 1998. Op de website coinop.org legde hij of zij uit dat de speelkast rond 1981 zeer beperkt was uitgebracht in een aantal speelhallen in de buitenstad van Portland. De anonieme schrijver meldde ook dat de geschiedenis van de speelkast nogal raadselachtig was. Er zouden namelijk vreemde verhalen rondgegaan zijn over een aantal kinderen die het spel speelden en daardoor geheugenverlies opliepen. De kinderen zouden vervolgens nooit meer van hun leven een videospel spelen en een hen zou zelfs een anti-videospel activist zijn geworden.

Ook ging er het bizarre gerucht rond dat Polybius was ontworpen door een twijfelachtige technische militaire eenheid. Ze zouden voor de CIA een bedrijfseigen algoritme voor gedragsmodificatie hebben gemaakt, in de vorm van een onschuldige speelkast. Spelers raakten verslaafd aan het spel en kregen last van vervelende bijwerkingen als geheugenverlies, slapeloosheid, stres en nachtmerries. Volgens een eigenaar van een speelhal kwamen er af en toe mannen in het zwart van de CIA langs voor zijn Polybius-speelkast. Ze waren niet geïnteresseerd in de ingeworpen muntjes, maar in geheimzinnige speeldata. Hun werkwijze was om de desbetreffende speelhallen te bezoeken, de speeldata van Polybius te verzamelen en uit te lezen voor verder onderzoek. In een andere variant van het verhaal zouden de mannen in het zwart notities maken van de spelers.

Steven Roach

In 2006 meldde een persoon genaamd Steven Roach zich op de coinop-website. Roach gaf aan betrokken te zijn bij de ontwikkeling van Polybius. Hij hoopte de waarheid over het bestaan van de Polybius-speelkasten te bewijzen door een uitgebreid verhaal te schrijven over zijn werkzaamheden. Volgens zijn berichten zou hij in Tsjechië wonen en een van de vijf aangewezen programmeurs zijn. Hij gaf aan in stilte te genieten van alle speculaties en aannames die tot zo ver op het internet waren geplaatst. Toen er gefabriceerde foto's van Polybius-speelkasten verschenen, wou hij de volledige waarheid vertellen. Roach verklaarde met een paar anderen in 1978 een bedrijf te zijn begonnen dat componenten ontwikkelde voor printplaten. Daarnaast hield hij zich zo nu en dan bezig met programmeren. Rond 1980 zou hij benaderd zijn door een Zuid-Amerikaans bedrijf waarvan hij de naam niet wou vrijgeven. Het bedrijf wou dat Roach een spel ontwierp dat revolutionair was op het gebied van grafische mogelijkheden. Toen het spel genaamd Polybius was goedgekeurd werd er eerst met ongeveer zeven speelkasten proefgedraaid. Een 13-jarige jongen uit het Lloyd District van Portland kreeg echter een epileptische aanval en alle Polybius-speelkasten moesten zo snel mogelijk worden weggehaald. Het Zuid-Amerikaanse bedrijf wou zichzelf beschermen tegen juridische consequenties en besloot discreet de speelkasten te laten verdwijnen door specialisten. De specialisten zouden de zogenaamde mannen in het zwart verklaren.

Een sceptische kijk op het Polybius-verhaal

Producent en auteur Brian Dunning denkt dat het broodje-aap-verhaal uit overdrijving en verdraaide verhalen is ontstaan. Volgens hem zou het Polybius-verhaal namelijk op een oude versie van het videospel "Tempest" gebaseerd zijn. Sommige spelers kregen door Tempest destijds last van fotogevoelige epilepsie-aanvallen, kinetosis (reisziekten) en vertigo (draaiduizeligheid). Dunning meldde ook dat twee spelers op dezelfde dag in 1981, in Portland ziek werden. Een speler zou in elkaar gezakt zijn door een migraine na het spelen van Tempest en de ander kreeg last van buikpijn na een 28-uur durende speelsessie van "Astroids". De speler was in een gefilmde poging bezig om het wereldrecord Astroids te verbreken.

Tien dagen na de incidenten zouden FBI-agenten invallen hebben gedaan bij verschillende speelhallen. Een aantal eigenaren van speelhallen werden ervan verdacht gokmachines te bezitten zonder een vergunning. Voordat de invallen plaatsvonden surveilleerden FBI-agenten in de speelhallen en controleerde ze onder andere op sporen van ongeautoriseerde aanpassingen aan speelkasten. Dunning gaf aan dat de twee gebeurtenissen gecombineerd zijn en dat het scenario van de film The Last Starfighter ook aan het verhaal heeft bijgedragen.

Het mysterie opgelost?

In 2003 werd Polybius onder de aandacht gebracht in het tijdschrift GamePro. Onder de titel Secrets and Lies (geheimen en leugens) concludeerde GamePro dat het bestaan van het videospel onzeker is. De website Snopes.com daarentegen ontkracht het bestaan van Polybius. Het televisieprogramma Blister hield zich bezig met het onderzoek en de zoektocht naar mogelijke Polybius-speelkasten. De slotaflevering werd echter niet gefilmd omdat het programma was geannuleerd.

Het ROM-bestand van Polybius

De anonieme schrijver op de coinop-website beweerde het zogenaamde ROM-bestand (Read Only Memory) van Polybius gevonden te hebben op het Internet. Samen met een geheime onderzoeksgroep had hij of zij wat informatie uit het ROM-bestand kunnen ontcijferen. In de begintijd dat Polybius ter sprake kwam beweerde de anonieme schrijver de naam "Sinneslöschen" ontcijferd te hebben in het ROM-bestand. Ook zou hij of zij data hebben ontcijferd dat er op wees dat Polybius een speelkast voor twee spelers kon zijn:

• Insert coin (munt inwerpen)
• Player 1 press start (speler 1 druk op start)
• Only (Alleen wanneer)

Het ROM-bestand werd rond het jaar 2004 door meerdere personen gevonden op de website "http://modernprimitiveradio.com/files/misc/Polybius.zip". De (nu niet meer werkende) link werd op verschillende internet-fora gedeeld en besproken. Er werd daardoor al snel ontdekt dat Polybius speelbaar was op de computer, maar ook een grap bleek te zijn. Of de anonieme schrijver in het complot zat voor promotie is nooit bekend geworden. Ondanks de ontdekking geloven sommige mensen dat het niet het "echte" ROM-bestand is en dat de Polybius-speelkasten uit 1981 wel degelijk (hebben) bestaan.

De betekenis van de namen

Polybius is oorspronkelijk de naam van een Griekse historicus en cryptograaf die in het jaar 118 voor Christus stierf. Hij was vooral bekend om zijn bewering dat historici nooit iets moeten vermelden zonder ook ooggetuigen geïnterviewd te hebben. Het bedrijf dat achter de Polybius-speelkasten zou zitten heet "Sinneslöschen". Een Duitse naam die vertaald kan worden naar "verstand-uitwissing" en "zintuiggelijk-verlies".

De website van Sinneslöschen

Fans van het Polybius-verhaal hebben de fictieve website sinnesloschen.com gemaakt. Op de website wordt een fictieve bedrijfsachtergrond van Sinneslöschen geschetst en ook kan er het Polybius-videospel gratis gedownload worden. De makers van het videospel hebben Polybius aan de hand van de vermoedelijke spelbeschrijving en de verhalen gemaakt. Volgens de website zou Polybius een mix zijn van de videospellen Tempest en Galaga met enkele puzzel-elementen.

De fictieve bedrijfsachtergrond van Sinneslöschen
Sinneslöschen(TM) is na een 25-jarig militair contract weer van plan om in de privésector aan de slag te gaan. Ze geloven dat hun nieuwe reeks educatie- en entertainmentsoftware een ware revolutie zal ontketenen. Door agressie, angst en aversie toe te passen in hun technologie kunnen ze de speelervaring tot een nieuw hoogtepunt brengen. De educatiesoftware zorgt niet alleen voor inhoud, maar ook voor motivatie om te leren. Ze hopen dat ouders het effect zullen zien en waarderen, wanneer kinderen voor het eerst serieus hun huiswerk maken en ook klusjes in huis doen. Ook hebben ze een reeks meditatie-software om te helpen bij het slapen, het krijgen van zelfvertrouwen en om te stoppen met roken. Ze willen je simpelweg een beter persoon te maken.

Het doel en de speelwijze van het Polybius-videospel

De speler bestuurt een ruimteschip in een dynamisch, ronddraaiend en spiraalvormig speelveld. De vijand is een soort van ronddraaiend pentagram en vuurt steeds cirkels en vierkanten af. De speler moet schieten op wat de vijand afvuurt, maar kan dit ook ontwijken. Als de speler dit kan bijhouden komt hij of zij in een nieuw level. Er verschijnt een geheime code wanneer de speler met zijn of haar score de highscore-lijst bereikt. Na het invullen van de code krijgt de speler toegang tot extra mogelijkheden die hij of zij aan kan zetten. De extra mogelijkheden zijn onder andere:

• De moeilijkheidsgraad hoger zetten
• Subliminal messages (sublieme berichten) in de trant van John Carpenter's film "They Live"
• Poltergeist-effecten (enge spookachtige gezichten en schedels verschijnen willekeurig op sublieme wijze)
• Stroboscoop-effect (staat standaard uit)
• Slaap algoritmes (nachtmerries, slapeloosheid, narcolepsie, etc. uiteraard als grap bedoeld)

Meerdere platformen voor Polybius

Op 5 oktober 2013 werden versies van Polybius voor de oude Atari 2600 spelcomputer verkocht, bij de Portland Retro Gaming Expo. Het spel was zelf gemaakt en niet gebaseerd op het originele ROM-bestand. De maker van de versie betwijfelde zelfs of de onderdelen van de Atari 2600 alle mogelijkheden uit het broodje-aap-verhaal zouden kunnen uitvoeren. Voor smartphones is er een gratis versie van Polybius verkrijgbaar.

Polybius in populaire cultuur

Het broodje-aap-verhaal over Polybius is als grap in een aantal vormen van vermaak terug te zien. Zo is in de aflevering The Age of Darkness van de televisieserie The Goldbergs, te zien hoe een aantal meisjes in een speelhal naar een Polybius-speelkast staren. In het spel Farming Simulator 17 kan een kapotte Polybius-speelkast gevonden worden in de bossen van Goldcrest Valley. In de aflevering Please Homer, Don't Hammer 'Em van The Simpsons staat de Polybius-speelkast in een speelhal vol met slechte speelkasten. Opvallend is dat Polybius hier een label heeft met "Property of the U.S. Government" (eigendom van de overheid van de Verenigde Staten). Zelfs het stripboek "Batman Inc." No. 1 uit 2012 refereert naar Polybius.

Lees verder

• Desert Bus: De langst durende minigame ter wereld
• Falcon's Eye: Een avontuurlijk ontdekkingsspel uit 2001
• Mannen in het zwart: De werknemers van dubieuze organisaties