Kies het perfecte kooktoestel

Als u voor de aanschaf van een kooktoestel staat ziet u waarschijnlijk door de bomen het bos niet meer. Hoe meer verkooppraatjes u hoort en hoe meer folders u in uw hand heeft, hoe ingewikkelder de keuze lijkt te zijn. Daarbij komt dat koken voor de één een plezierige hobby is, en voor de ander een noodzakelijk kwaad. Hoe u tegen koken aankijkt bepaalt de eisen die u zelf vormt, naar aanleiding van de informatie over diverse kooksystemen waarmee u zeker te maken krijgt als u de winkel ingaat.

• Gas of elektriciteit
• Soorten kooktoestellen
• Manieren van koken
• Flexibel koken
• Overstap gas naar elektrisch
• Soorten ovens

Gas of elektriciteit

83% Van de Nederlandse huishoudens kookt op gas en 17% op elektriciteit. Koken op elektriciteit neemt toe, omdat in de huidige woningbouw steeds meer huizen worden gebouwd zonder aansluiting op gas. Van de nieuwe woningen wordt er in 1 op de 3 elektrisch gekookt. De eerste vraag die u zich moet stellen als u kookapparatuur aan wilt schaffen is of u op gas of op elektriciteit wilt koken. Dit is niet altijd een vrije keuze, omdat gas niet in elke gemeente wordt geleverd. Gas is goedkoper en bespaart jaarlijks ongeveer de helft aan energiekosten, ook is koken op gas beter voor het milieu. Gas betekent dat u kookt op een open gasvlam, maar bij elektrisch koken zijn er diverse mogelijkheden.

Soorten kooktoestellen

Kookplaat

Een kookplaat is een apparaat met twee tot zes kookzones en wordt meestal ingebouwd in het aanrecht.

Fornuis

Een (gas)fornuis is een samengesteld apparaat dat bestaat uit kookplaat met meestal een elektrische oven, soms op zichzelf staand, soms in losse delen en aldus geschikt voor inbouw.

Elektrische heteluchtoven

Een elektrische heteluchtoven heeft als extra een ventilator die de hete lucht gelijkmatig door de oven verspreidt.

Magnetron

Magnetrons produceren microgolven die vochtmoleculen laten bewegen waarna wrijving ontstaat. Deze wrijving leidt tot verhitting. Met een magnetron kunt u kleine hoeveelheden tegelijk koken.

Combimagnetron

Een combimagnetron is een grill, heteluchtoven en magnetron tezamen. Indien u magnetron en heteluchtoven tegelijk gebruikt halveert u de kooktijd.

Manieren van koken

Koken op gas

Koken op (stads)gas was de eerste moderne manier van koken en nog altijd de meest toegepaste manier. Het gasfornuis of gaskomfoor werkt op gas, maar de eventuele ontsteking, grill en draaispit zijn elektrisch. Op gas koken betekent goedkoop in aanschaf en zuinig in gebruik: gas is snel en goed te doseren. Ook is gas hoorbaar, zichtbaar, en zonder poespas. De klassieke gaskookplaat heeft vier pitten, moderne vaak vijf of zes. Aan te bevelen is de handige vonkontsteking zodat lucifers overbodig worden. Een wokbrander is een optie. Nadelen van koken op gas zijn dat de plaat lastig is schoon te maken, dat het een open vuur is, dus gevaarlijker dan andere methoden, dat er veel waterdamp ontstaat bij het gebruik, dat het zuurstof verbruikt wat ventilatie zeer belangrijk maakt, en dat de pannendragers breekbaar zijn en snel verouderen. Een geheel nieuwe vinding is koken op gas onder glas waarbij de gaspitten onder een glasplaat zitten.

Elektrisch koken

Bij de gewone elektrische kookplaat verhit een speciaal warmte-element de kookplaat. Het zijn gietijzeren kookplaten met in het midden een rode stip. Een elektrische kookplaat is goedkoop in aanschaf, maar de plaat wordt slechts langzaam koud en warm. Deze trage reactie is wennen, want elektrisch koken is vooruit denken. Vaak staan platen voor niets te branden dus is het gebruik niet altijd even zuinig. Ook moet de pan goed aansluiten op de plaat.

Keramisch koken

Keramische koken werkt hetzelfde als elektrisch koken met een ouderwetse elektrische kookplaat, alleen is het hier een dikke glasplaat waar de kookzones in lijnen op staan aangegeven. Een spiraal verwarmt vervolgens de plaat die rood wordt. Een waarschuwingslampje geeft aan of de plaat (nog) warm is. Een keramische kookplaat is zeer gemakkelijk schoon te houden, omdat hij helemaal glad is, zonder poriën. Aanbranden en overkoken wordt voorkomen door de nieuwste elektronica die hierover waakt. Het is niet duur in aanschaf maar net als bovenstaande manier, is de opwarmtijd en afkoeltijd langzaam.

Inductiekoken

Bij de inductiekookplaat is er een keramische plaat met eronder een elektromagnetisch veld in plaats van een verwarmingsspiraal of halogeenlamp. Dit houdt in dat niet de kookplaat warm wordt, maar de panbodem. De kookzones passen zich aan het formaat pan aan omdat het systeem de pan herkent. Er zijn voor dit systeem wel speciale pannen nodig, namelijk met een magnetiseerbare bodem, t.w. pannen van staal, geëmailleerd staal of gietijzer. Het grote voordeel van de inductiekookplaat is dat er zonder pan geen hitte is. Er zijn geen warmteverliezen dus deze methode is zuinig in gebruik. De kooktijd is snel en er is gebruik met timers en tiptoetsen mogelijk, evenals pandetectie en zelfs een kinderslot. Eigenlijk combineert conductiekoken de voordelen van gas met de voordelen van keramisch koken. De methode is supersnel (twee maal de snelheid van gas), en is zeer veilig. Nadeel is dat de inductiekookplaat duur in aanschaf is en dat goedkopere modellen luidruchtig zijn.

Koken op een halogeenkookplaat

Een halogeen kookplaat is een keramische plaat die de warmte doorgeeft aan de pan d.m.v. een halogeen lamp. Het heeft de voordelen van inductiekoken, dus een zeer snelle opwarmtijd, hoewel de plaat slechts langzaam weer koud wordt. Niet alle kookzones worden door middel van halogeen bediend, dit is in de regel maximaal twee. De andere zones worden op een andere manier verwarmd. Er is slijtage mogelijk aan de elementen, zoals steeds minder warmteafgifte na verloop van tijd, en een te grote hitte van de kookplaat. Halogeen wordt steeds minder populair om deze redenen.

Quicktherm

Bij Quicktherm is er sprake van infraroodstraling die de warmte heel efficiënt naar de pan brengt. Ringen op de plaat zorgen voor een zeer snelle, gelijkmatige verdeling van de warmte, hetgeen net zoals bij inductiekoken de minste elektriciteit verbruikt. Dit systeem is betaalbaar, snel warm hoewel langzaam koud. Ingebouwde tijdklokken zijn mogelijk.

Flexibel koken

Steeds vaker zie je het flexibele koken zijn intrede doen in de keuken. Dit zijn losse componenten die het aan u over laten welke u gebruikt. Ze zijn naadloos integreerbaar in werkbladen. Per unit zie je bijvoorbeeld twee gasbranders, een wokgaskookplaat, twee elektrische kookzones (met instelbare diameter), twee kookzones: een met braadzone, en geschikt voor een vispan, keramische kookplaat met twee zones, inductiekookplaat met twee zones, grill met gietijzeren platen, grill met keramische grillplaat en een friteuse. Het gaat hierbij uiteraard om inbouw.

Overstap gas naar elektrisch

Wilt u overstappen van gas naar elektrisch koken, weet dan dat het elektriciteitssysteem in huis waarschijnlijk moet worden aangepast. Denk hierbij aan een ander stopcontact en bijpassende stekker die geschikt is voor 380 volt. Dit betekent in de praktijk veel ombouwwerkzaamheden in de meterkast, tot zelfs het graven van een sleuf in de grond aan toe.

Soorten ovens

Ovens worden los geleverd of als onderdeel van een fornuis. Ze zijn zelfreinigend. Soms is er een warmhoudlade die het eten op de ingestelde temperatuur warm houdt, of waarmee u borden kunt voorverwarmen. Hieronder een overzicht van de gangbare typen:

Conventionele oven

De conventionele (ouderwetse) oven is uitgevoerd met verwarmingselementen boven- en onderin. Deze zijn afzonderlijk of tegelijkertijd inschakelbaar. Nadeel is de lange opwarmtijd.

Heteluchtoven

Bij de heteluchtoven wordt hete lucht door middel van een ventilator de oven rond geblazen. Hierdoor ontstaat een gelijke verdeling van de warmte. Voordeel is de korte opwarmtijd en verschillende gerechten kunnen op meerdere verdiepingen tegelijk worden gegaard.

Universele oven

Universele ovens zijn all-in-one en hebben boven- en onderwarmte, hete lucht, een circulatiegrill en een vlakgrill.

Oven met magnetron

Ovens met magnetron zie je steeds vaker. Het voordeel is de grote tijdwinst: Snel aangaren, en het voedsel oogt alsof het uit een gewone oven komt.

Oven met vier warmtesystemen

Halogeenelement, kwartsstraler, magnetron en verwarmingselementen bereiden elk, afzonderlijk, of tegelijk het voedsel waardoor de totale bereidingstijd sterk wordt verkort.

Stoomoven

In de stoomoven wordt gekookt, niet gebakken. Hete stoom verhit het voedsel rechtstreeks, wat deze methode zeer eenvoudig en effectief maakt. De bereiding is snel, zonder aankooktijden. Het eten ligt niet in water wat het behoud van vitaminen en mineralen ten goede komt. Met een stoomoven kunt u ook direct vanuit de vriezer ontdooien, voedsel blancheren om het daarna in te vriezen, sap bereiden en babyflesjes desinfecteren. Omdat de temperatuur van de stoomoven niet boven het kookpunt komt, is de stoomoven ongeschikt voor het braden van vlees.

Magnetron

De magnetron is multifunctioneel en ondenkbaar in de huidige keuken. Het apparaat heeft een draaiplateau om het eten zo gelijkmatig mogelijk te verwarmen. Er zijn twee typen op de markt: De solomagnetron waarbij enkel de microgolffunctie aanwezig is om snel te ontdooien en te verwarmen en ook om complete maaltijden te bereiden. De andere is de combimagnetron, een magnetron gecombineerd met een heteluchtoven en/of grill.

NB. Goede ovens hebben bij een binnentemperatuur van 200 gr. C aan de buitenkant van de ruit een temperatuur die de 45 gr. niet overschrijdt. Dit komt de veiligheid ten goede.

"Good cooking tempts the appetite." ~ Rabbi Ada

Lees verder

• Op weg naar een nieuwe keuken
• Magnetron: Aanschaf en gebruik
• Keukenmachines overzicht
• Vaatwasser aankooptips
• Koelkasten en vriezers koophulp