Zonnepanelen kopen: waar kun je op letten?

Goed voor het milieu en voor de portemonnee. Zonnepanelen. Een manier om zelfstandig en op een schone manier energie op te wekken. Er zijn veel bedrijven die de panelen verkopen en installeren en er is enorm veel informatie over te vinden. Mocht je op het punt staan om zonnepanelen aan te schaffen is het handig om door de bomen het bos te kunnen zien en concrete aankooptips te hebben. Met andere woorden: waar kun je allemaal op letten bij de aanschaf van zonnepanelen?

Wat zijn zonnepanelen?

Laten we bij het begin, beginnen. Voordat de aankooptips aan de orde komen is het belangrijk om te weten wat zonnepanelen precies zijn en hoe ze werken. Dat kan helpen bij de overweging of je wel of niet tot aanschaf over gaat en waar je zelf op wil letten.

Zonnepanelen zijn (vaak blauwe of zwarte) panelen waarmee je energie kan opwekken vanuit zonlicht. Het omzetten van zonlicht in energie wordt het fotovoltaïsch effect genoemd. Dit is in 1839 ontdekt door Becquerel, een natuurkundige uit Frankrijk. Om dit fotovoltaïsch effect voor elkaar te krijgen wordt in de meeste gevallen silicium gebruikt. Silicium is een halfgeleider. Energie die van de zon af komt, kan elektronen losmaken in het silicium. Hierdoor ontstaat de spanning of elektriciteit. Als je vervolgens meerdere cellen gebruikt waar dit proces plaats kan vinden, krijg je stroom waar je iets mee kunt. Bij zonnepanelen wordt dit uitgedrukt in WP of wattpiek. Dit is het maximale vermogen van één paneel bij een temperatuur van 25 graden Celcius.

Zonnepaneel: zon of schaduw?

Zonnepanelen hebben niet direct zonlicht nodig om stroom op te kunnen wekken. Ook als het bewolkt is, wordt er elektriciteit opgewekt. Het moge wel duidelijk zijn dat de meeste stroom wordt opgewekt als ze zo veel mogelijk zonlicht kunnen opvangen. Daar is namelijk de werking op gebaseerd. Ligt er toch een paneel in de schaduw heb je kans dat het hele systeem hier minder effectief van wordt. Hier zijn verschillende oplossingen voor, zoals het gebruik van de juiste omvormers.

De rol van omvormers

Als je het over stroom opwekken hebt via een zonnepaneel, heb je het ook over omvormers. De opgewekte spanning uit het paneel dient namelijk nog geschikt gemaakt te worden voor het specifieke elektriciteitsnetwerk. De omvormer zorgt hiervoor, door de gelijkstroom van de panelen om te zetten in wisselstroom. Met behulp van de omvormer kun je er ook voor zorgen dat je maximaal effect kan bereiken met panelen die onverhoopt in de schaduw liggen. Als je per paneel een micro-omvormer laat installeren dan heeft het totale systeem minder last van de minderpresterende panelen. Met behulp van de omvormer kun je overigens ook goed de opwekking van de panelen monitoren. Hier zijn diverse opties voor via bijvoorbeeld internet, bluetooth of USB.

Waar kun je op letten bij het kopen van zonnepanelen?

Er zijn veel zaken waar je op kan letten bij de aankoop van panelen. Bij alle aankopen, en zeker de duurdere, is het aan te raden om goed te vergelijken tussen producten, prijzen en natuurlijk in dit geval installateurs. Ook is het over het algemeen goed om te bekijken of er een keurmerk aanwezig is en wat de garantievoorwaarden zijn. Specifiek voor de aanschaf van zonnepanelen zijn een aantal vragen extra van belang: is je dak of huis geschikt? Welke stroombehoefte heb je? Welke panelen en welke omvormer kies je?

Wil je overigens zonnepanelen vergelijken dan kan dat via de website van het bedrijf Photon. Deze website is beschikbaar in de Engelse, Duitse of Spaanse taal. Photon test de opbrengst van zonnepanelen. Mocht je al een specifiek merk zonnepanelen overwegen kun je bij hen terecht voor referentie.

Is je huis geschikt?

De allereerste vraag die je kan stellen bij de aanschaf van zonnepanelen: is je huis (of je tuin) geschikt?
Je huis of tuin is geschikt als deze voldoende ruimte bevat om panelen kwijt te kunnen. Daarnaast is het belangrijk dat de panelen een langere periode over de dag volop in de zon liggen. Veel mensen denken dat de panelen pal op het zuiden moeten liggen, maar dat is niet het geval. Ook plaatsingen richting het oosten en westen zijn geschikt om de panelen rendabel te maken. Het blijft wel zo dat als je de panelen in zuidelijke richting kan plaatsen, dit waarschijnlijk de meeste energie oplevert. Het is echter ook afhankelijk van of er gebouwen of natuur, zoals bomen, in de buurt staan die de zon blokkeren voor je paneel. Plaatsingen richting het noorden zijn over het algemeen af te raden.

Een ander aspect van je woning dat geschikt dient te zijn is de elektrische installatie. Zo dient je meter geschikt te zijn voor het kunnen registreren van de stroomlevering die je feitelijk doet. Hier is niet per se een slimme meter voor nodig, maar wel een dubbele. Ook dient je hoofdaansluiting voldoende mogelijkheden te geven om de omvormer aan het werk te kunnen zetten. In Nederland kan de hoofdaansluiting gezekerd zijn met een aantal opties, te weten 25A, 35A of 40A. Welke hoofdzekering je hebt staat vaak op de jaarrekening van de leverancier en is na te gaan bij je netbeheerder. De stelregel is dat een groep met een factor 1,6 lager moet zijn dan de hoofdaansluiting. Dit kan het vermogen beperken dat je maximaal kan opwekken. Bij twijfel kun je hiervoor het beste een expert inschakelen.

Welke stroombehoefte heb je?

Als je ruimte hebt in, op of om je huis voor de panelen is de volgende stap om te kijken wat je stroombehoefte is. Hiervoor kun je je jaarverbruik van elektriciteit er bij pakken en op verschillende websites omrekenen naar het aantal benodigde zonnepanelen. Als je precies het jaarverbruik wil opwekken door panelen is dat je uitgangspunt. Wil je meer of minder dan kun je dat op dezelfde websites vaak ook omrekenen naar het aantal panelen. Door de ontwikkeling van de panelen kan er steeds meer stroom per paneel worden opgewekt. Als je eenmaal weet hoeveel panelen je gemiddeld nodig hebt voor jouw stroombehoefte, is het slim om nog eens te bekijken of de ruimte die je in gedachten had in of op je huis nog steeds voldoende is voor de behoefte.

Welke zonnepanelen kies je?

Anno 2020 zijn er grofweg drie typen panelen te onderscheiden: monokristallijn-, polykristallijn- en dunnefilmpanelen.

Monokristallijnpanelen

De monokristallijnpanelen zijn kenmerkend aan de kleur zwart en hebben het hoogste rendement als het zonlicht direct op het paneel kan schijnen. Dit zijn dan over het algemeen ook de duurdere panelen. Dit komt omdat het is gemaakt van erg zuiver materiaal (weinig storing op de energieopwekking door andere materialen). Daarnaast neemt dit type paneel in vergelijking met andere typen weinig ruimte in beslag. Als het licht diffuser wordt (zoals bij bewolking of in de schaduw) daalt het rendement van monokristallijnzonnepanelen.

Polykristallijnzonnepanelen

Het polykristallijnzonnepaneel heeft een net iets andere samenstelling van het silicium, waardoor ze net iets minder rendement hebben dan de monokristallijnpanelen. Het voordeel is dat ze door deze samenstelling van materiaal wel goedkoper zijn. Waar de monokristallijnpanelen zwart zijn, zijn de polykristallijnpanelen blauw. Dit type paneel presteert ten opzichte van een monokristallijnpaneel beter bij diffuus licht.

Dunnefilmpanelen

Het laatste type is het zogenaamde dunnefilm- of amorfe zonnepaneel. Deze panelen zijn, zoals de naam al zegt, dunner en daarmee meer flexibel. Het rendement wisselt en amorfe zonnepanelen hebben in verhouding een beter rendement op plekken waar de zon lastiger door schaduw of bewolking komt. De totale opbrengst ligt echter een stuk lager dan bij de monokristallijn- of polykristallijnpanelen.

Tot slot zijn er ook panelen die zowel stroom kunnen opwekken als in warm water kunnen voorzien. Dit type paneel is het hybride zonnepaneel. Dit kan handig zijn als je ook een zonneboiler wenst aan te schaffen.

Welke omvormer past bij jouw situatie?

Zoals aangegeven kun je met de omvormer bepalen hoe effectief je zonnepanelen zijn. Het vermogen van de omvormer moet in elk geval worden afgestemd op het gezamenlijke vermogen van jouw volledige set aan zonnepanelen. In de regel wordt gesteld dat de omvormer die 20% kleiner in vermogen is dan de hele set of 10% hoger.

Daarnaast kun je kiezen uit omvormers met of zonder transformator. Omvormers zonder transformator hebben over het algemeen een hoger rendement, maar het kan zijn dat het specifieke type of merk paneel een omvormer met transformator nodig heeft om goed te kunnen werken.

Ook is het bij de keuze van de omvormer van belang of en hoe veel schaduw er op de panelen valt. Om zo effectief mogelijk te zijn kun je de panelen zo aan laten leggen dat er een aparte lus te maken is van de zonnepanelen die op een bepaald moment in de schaduw komen. Om deze lus (van minimaal 5 panelen) te kunnen maken dient de omvormer over meerdere trackers te beschikken. Elke tracker zorgt voor optimalisering van het vermogen van de specifieke panelen. Hoeveel trackers er op de omvormer aanwezig zijn staat altijd op het apparaat aangegeven. Daarnaast kan er worden gekozen voor een zogenaamde Power Optimizer of micro-omvormer. In deze opstelling krijgt elk paneel een eigen omvormer die de werking van dat specifieke paneel optimaliseert. Ook dat is een optie om de panelen die in de schaduw beter te laten presteren en daarmee het hele systeem.

Tot slot is het van belang om te letten op de geluidsproductie van omvormers. Deze apparaten dienen namelijk gekoeld te worden en in een aantal gevallen gebeurt dat met een ventilator.