Schone lucht creëren met een lucht-ionisator

Een lucht-ionisator (in zeldzame gevallen ook bekend als "Chizhevsky's kandelaar") is een apparaat dat vuile (stof)deeltjes ioniseert, die aanwezig zijn in de lucht. Op de (stof)deeltjes wordt een negatieve elektrische lading aangebracht. Over het algemeen wordt in een huishouden een lucht-ionisator gebruikt om stofdeeltjes en vieze luchtjes te minimaliseren en te verwijderen.

Artikelindeling

• Een lucht-ionisator toepassen
• Simpel onderhoud
• Ventilatie advies
• De uitvinder van de lucht-ionisator
• Ionisatoren in consumentenelektronica
• The Sharper Image tegen Consumer Reports rechtszaak
• De werking van een lucht-ionisator
• Onderzoek naar de werking en gezondheid
• Ozon, het juiste effect of een nadelige bijkomstigheid?

Een lucht-ionisator toepassen

Met een lucht-ionisator kunnen vieze geuren afkomstig van bijvoorbeeld (sigaretten)rook, dampen en uitlaatgassen uit de lucht worden verwijderd. Ook kleine deeltjes zoals stof en pollen kunnen uit de lucht worden verwijderd. Hoewel lucht-ionisatoren er in verschillende soorten en maten zijn, zijn ze makkelijk in gebruik te nemen.

Een bijkomend voordeel is dat lucht-ionisatoren geen luide ventilator en/of motor nodig hebben, waardoor je niet gestoord wordt tijdens huiselijke activiteiten of tijdens slapen. Een ander voordeel is dat je nooit kosten hoeft te maken aan het vervangen van filters. Zolang de afstand tussen de wand en de lucht-ionisator minimaal 25 cm bedraagt, kan deze gemakkelijk in een woonkamer, slaapkamer, kantoor, computerruimte of in andere binnenruimtes geplaatst worden.

Simpel onderhoud

Vaak wordt met een groen LED lampje aangegeven dat het apparaat naar behoren functioneert en negatieve ionen produceert (die voor de schone lucht zorgen). Wanneer de rode LED oplicht betekent het dat de roestvrijstalen lamellen van de uitneembare cartridge gereinigd moeten worden. Er wordt geadviseerd om de lamellen van de uitneembare cartridge een keer per maand met een eventueel meegeleverde borstel te reinigen.

Hardnekkig stof en aanslag kan met een vochtige doek verwijderd worden. Daarna moet de cartridge met een doek gedroogd worden, voordat deze weer in gebruik word genomen. Voor een grondige reiniging alleen warm water en een mild zeepsopje gebruiken, laat de cartridge daarna 24 uur drogen.

Ventilatie advies

Ondanks mooie verkooppraatjes van fabrikanten, is een lucht-ionisator geen vervangend apparaat voor "natuurlijke ventilatie". Ramen openen en stofzuigen blijven noodzakelijk, vooral wanneer de ruimte waarin de lucht-ionisator zich bevindt kleiner is dan 50 m². Een lucht-ionisator is enkel een ondersteunend apparaat voor ruimtes waar zuivere lucht en een rustgevende atmosfeer gewenst zijn.

De uitvinder van de lucht-ionisator

In 2002 werd in een doodsbericht in de krant "The Independent", de heer Cecil Alfred "Coppy" Laws genoemd als de uitvinder van de commerciële lucht-ionisator. Laws (21 november 1916 – 28 mei 2002) was een Britse elektro- en radaringenieur. Door zijn koperkleurige haar, gaf een jonge secretaresse genaamd Rita Hay hem de bijnaam "Coppy" (afgeleid van Copper). Laws en Hay trouwden in 1942 en kregen vijf zonen.

De ontdekking en ontwikkeling van 's wereld eerste commerciële lucht-ionisator
Volgens het boek The Truth About Air Electricity & Health van schrijfster Rosalind Tan, ontdekte Laws tijdens werkzaamheden aan torpedo's voor de Royal Navy (Koninklijke Marine) het positieve effect van geïoniseerde lucht. Hij achterhaalde dat Duitse onderzeeërs vele malen langer onder water konden blijven en de aanwezige bemanning gezond bleef. Hierdoor raakte hij geïnteresseerd in het vrijwel onbekende effect en de werking van geïoniseerde lucht. Samen met schrijver Idries Shah begon Laws het bedrijf Medion (een ander bedrijf dan het Duitse computermerk).

Laws financierde zijn eigen onderzoek en de ontwikkeling van de allereerste commerciële lucht-ionisator. Dit maakte hem decennia later tot internationale expert op het gebied van elektro-medische wetenschap. Op basis van zijn patent werden er door andere bedrijven ook andere lucht-ionisatoren ontwikkeld, maar de apparaten van Laws hadden de definitieve standaard gezet.

Ionisatoren in consumentenelektronica

Computerproducent ASUS integreerde in zijn N51Vf en N50VN laptops een ionisator. Deze zou de opwekking van mogelijke statische elektriciteit tegengaan, om schade aan isolatoren en weerstanden te minimaliseren. Ten tijde van de SARS-uitbraak in het Verre Oosten, in de periode van tussen november 2002 en juli 2003, steeg daar de vraag naar ionisatoren. Er werden allerlei gespecialiseerde producten ontwikkeld zoals elektrische tandenborstels, koelkasten, wasmachines en airconditioners die voorzien werden van ioniserende elementen.

The Sharper Image tegen Consumer Reports rechtszaak

In oktober 2003 publiceerde Consumer Reports (een consumentengids van de Verenigde Staten) negatieve resultaten over lucht-ionisatoren van het merk The Sharper Image. De lucht-ionisatoren zouden niet aan de vastgestelde standaard voldoen, waarnaar Consumer Reports het model Ionic Breeze en andere modellen de stempel "fail" (gefaald) gaf. Als reactie op de bevindingen klaagde The Sharper Image, Consumer Reports aan voor stigmatisering.

Volgens het bedrijf zouden de testen die door Consumer Reports werden uitgevoerd te beperkt zijn. Ook zouden eigenschappen zoals geruisloos functioneren, simpel onderhoud en de 24-uurs continue reiniging niet zijn beoordeeld en vermeld. The Sharper Image verloor de rechtszaak omdat ze het tegendeel niet konden bewijzen. In het eindoordeel in mei 2005 moest The Sharper Image op last van de rechter een rekening van $525,000 betalen voor juridische kosten die Consumer Reports had moeten maken.

De werking van een lucht-ionisator

Geïoniseerde lucht wordt verkregen door hoogspanning van een paar duizend volt op een naald te zetten. Door een laag vermogen is het niet gevaarlijk om de naald aan te raken, echter wordt het wel als een pijnlijke schok ervaren. De negatief geladen elektronen springen gemakkelijk van het uiterste punt van de naald af en hechten zich vervolgens aan zuurstofmoleculen.

Twee theorieën
Over wat er met de zuurstofmoleculen gebeurt, bestaan twee gangbare theorieën:

Theorie 1
De geladen zuurstofmoleculen hechten zich aan stofdeeltjes in de lucht. Doordat de stofdeeltjes een negatieve lading krijgen slaan ze neer in de omgeving.

Theorie 2
De schadelijke stofdeeltjes zijn positief geladen en worden geneutraliseerd door de negatief geladen zuurstofmoleculen.

Onderzoek naar de werking en gezondheid

Over de effectiviteit van lucht-ionisatoren zijn de meningen divers. Er wordt gedacht aan de hoeveel (stof)deeltjes die daadwerkelijk uit de lucht verdwijnen, al dan niet in combinatie met externe factoren zoals ventilatie. Maar ook welke positieve effecten een lucht-ionisator op de gezondheid kan hebben en of dit voor iedereen geldt of alleen voor mensen met bepaalde allergieën. Echter zijn er al wel goede bevindingen bewezen in een onderzoek dat verricht werd door de Engelse Nationale Gezondheidsdienst (National Health Service). Het onderzoek werd verricht bij ziekenhuisafdelingen waar regelmatig besmettelijke bacteriën in de lucht voorkwamen. Na het plaatsen van lucht-ionisatorinstallaties kwamen er in de lucht geen bacteriën meer voor. In theorie zouden de negatief geladen elektronen van de lucht-ionisator, de zuurstofopname door het lichaam makkelijker maken. Ook zorgen de negatief geladen elektronen ervoor dat er minder histamine in in de luchtwegen vrijkomt.

Ozon, het juiste effect of een nadelige bijkomstigheid?

Negatief geladen elektronen zijn in staat om zuurstofmoleculen (O2) uit elkaar te trekken. Uit elkaar getrokken zuurstofmoleculen kunnen gezamenlijk het zuurstofmolecuul ozon (O3) vormen. Door de hoogspanning van een lucht-ionisator niet al te hoog te maken kan ozon productie worden voorkomen. Wanneer een lucht-ionisator echter weinig ozon produceert, zal het apparaat ook weinig effect hebben op het onschadelijk maken van bacteriën en virussen.

Er is vastgesteld dat ozon in hoge concentraties een uiterst dodelijke gifstof is met een allesdodende werking. Voor ozon geldt de vuistregel dat het schadelijk is, wanneer de concentratie zo groot is dat de kenmerkende ozongeur wordt waargenomen. Ozon inademen die vrijkomt bij negatief geladen elektronen is echter te gering om schadelijk te zijn.

Lees verder

• Koolmonoxidevergiftiging en veiligheidsmaatregelen uitleg