Accuslijtage - Wat is het en hoe is het te voorkomen?

Veel mensen die een laptop voor langere tijd gebruiken zullen er wel mee te maken hebben gekregen: de laptop moet steeds vaker aan de oplader, en na een bepaalde periode werkt de laptop niet meer zonder. In zo'n geval is er sprake van accuslijtage, een vervelend fenomeen waarbij de laptop feitelijk een desktop wordt. Dit kan heel hinderlijk zijn als meerdere mensen de laptop gebruiken. Wat is accuslijtage, en valt er wat tegen te doen?

Accu

Een accu is de officiële bewoording voor een batterij van een groter apparaat. Dergelijke apparaten kunnen laptops, radio's en auto's zijn. Een accu kan bestaan uit verschillende stoffen. Hieronder bevindt zich een tabel waarbij verschillende accu's worden opgenoemd, samen met het apparaat waarvoor het vaak wordt gebruikt. In dit artikel wordt voornamelijk gekeken naar lithium-ion-batterijen, die veel in apparaten, zoals laptops en elektrisch gereedschap, wordt toegepast.

Laad/ontlaadcycli

Elke accu heeft te maken met de hoeveelheid laad/ontlaadcycli die hij aankan. Dit is een gemiddeld getal waarbij de batterij is opgeladen en ontladen, waarna de batterij geen of significant minder lading zal vasthouden. Omdat dit een gemiddeld getal is kan dit afwijken van specifieke gevallen. Een cyclus is het ontladen van 100% naar 0%, en weer opladen naar 100%. Een cyclus telt ook als er vier keer wordt ontladen van 100% naar 75% en weer opgeladen wordt naar 100%. In principe is een laad/ontlaadcyclus het aantal keer dat een batterij, nominaal gezien, 100% van zijn capaciteit gebruikt en weer krijgt opgeladen.

Slijtage

Accuslijtage komt voor door veelvuldig gebruik van een accu. Slijtage houdt in dat een accu telkens minder lading vasthoudt, en wordt uitgedrukt in procenten. Het percentage geeft aan dat x procent van de originele capaciteit niet meer kan worden benut voor het behouden van de lading.


Accuslijtage kan worden versneld door verschillende fenomenen, waaronder:

• Overbelasting
• Temperatuur
• Onderlading

Overbelasting

Indien er veel programma's of toepassingen zijn die tegelijkertijd energie vergen, raakt de batterij snel leeg waardoor er sneller een cyclus wordt gevormd. Hierdoor raakt een batterij een gedeelte van zijn maximale capaciteit kwijt, waardoor de batterij steeds minder energie kan vasthouden tot deze het simpelweg niet meer doet. Dit kan gedeeltelijk worden vermeden door de vraag naar energie te verkleinen. Op laptops is de vraag naar energie flink te verkleinen door het volgende te doen:

• Verlaag de helderheid/lichtintensiteit van het scherm
• Sluit onnodige applicaties af
• Beperk het beluisteren en bekijken van muziek/video
• Gebruik de energiebesparende modus

Door deze stappen te volgen wordt de druk op de accu verlaagd waardoor een cyclus feitelijk meer tijd nodig heeft om te voltrekken. Dit bespaart niet alleen geld op de energierekening, maar stelt de aanschaf van een nieuwe batterij (of laptop) geheel uit. Bij auto's is het mogelijk de druk op de accu te verlagen door bijvoorbeeld het gebruik van draadloze communicatie tussen auto en telefoon te beperken, of door de radio uit te zetten.

Temperatuur

De temperatuur speelt een grote rol bij accuslijtage. Indien een applicatie wordt uitgevoerd waarbij de laptop heet wordt, gaat dit ten koste van de capaciteit van de accu. Dit gebeurt vooral tijdens het spelen van een videospel terwijl te accu nog aangesloten is, wanneer een laptop langdurig aan een stresstest wordt onderworpen (een test waarbij 100% van de systeembronnen wordt gebruikt) of wanneer een laptop zich in warme omgevingen bevindt. Indien hoge temperaturen worden bereikt (~55 °C en hoger), wordt het schadelijk voor de batterij en zal deze door de groeiende interne weerstand permanent capaciteit verliezen als de blootstelling voor langere tijd voortzet. Dit is te voorkomen door de accu van de laptop uit de laptop te halen en op netstroom te werken als er applicaties worden uitgevoerd die de temperatuur doen oplopen. Hierdoor stijgt de temperatuur van de laptop (wat bestreden wordt door de koeler), maar niet van de accu waardoor de capaciteit wordt gewaarborgd. Ook kan het gebruik van een cooling pad (een plaat met koelers die middels USB-aansluiting wordt voorzien van elektriciteit) de temperatuur van zowel de laptop als de accu positief beïnvloeden als het niet mogelijk is de accu te verwijderen.

Onderlading

Als een batterij te lang wordt bewaard terwijl deze leeg is, zal door middel van zelfontlading (kleine hoeveelheden energie die de batterij kwijtraakt over een periode) de bronspanning van de cellen onder het minimumniveau komen. Indien de bronspanning onder het minimumniveau komt, spreekt men van onderlading. Onderlading is zeer schadelijk voor een batterij en kan de batterij dusdanig beschadigen dat deze niet meer opgeladen kan worden. Dit is gemakkelijk te voorkomen door de batterij, indien deze voor langere periodes moet worden bewaard buiten het apparaat, op te laden tussen 40 en 70% en deze in een droge en het liefst koele omgeving te bewaren. Hierdoor wordt de snelheid van de zelfontlading dusdanig verlaagd waardoor de batterij de lading lang zal vasthouden zonder enige consequenties.

Tekenen van degradatie

Alhoewel deze gedragscodes de leeftijd van een accu kunnen verlengen, is het verlies van capaciteit onvermijdbaar. Verantwoordelijk en voorzichtig gebruik zorgen ervoor dat een batterij lang kan meegaan. Toch zal de batterij op een gegeven moment dusdanig weinig lading behouden, ondanks de manier waarop de batterij wordt verzorgd, waardoor vervanging onvermijdbaar is. Dit wordt duidelijk wanneer een batterij snel ontlaadt tijdens gebruik, snel heet wordt, als de batterij al enkele jaren oud is en over de laad/ontlaadcycli heen is, of als Windows dit zelf aangeeft. In zo'n geval in het belangrijk dat de batterij wordt ontkoppeld van de laptop en een vervanging voor wordt gevonden. Sloop in geen geval zelf een lithium-ion batterij vanwege het brandgevaar en de toxische gassen die vrijkomen bij het ontbloten van de stoffen in de accu. Deponeer oude accu's daarom bij een afleverpunt zodat het oude lithium kan worden gerecycled tot een nieuwe batterij.