De werking van teletekst

Sinds het ontstaan van teletekst in 1974 bij de BBC is de werking van teletekst nagenoeg gelijk gebleven. De herkenbare vormgeving is in de loop van de jaren nauwelijks veranderd en verwachte ontwikkelingen op het gebied van teletekst zijn uitgebleven. Dit alles heeft te maken met de werking van teletekst dat in artikel uitgelegd wordt. Teletekst wordt uitgezonden door gebruik te maken van ongebruikte beeldlijnen van een videosignaal. De specificatie over hoe deze verzending plaats dient te vinden is in het begin vastgesteld door de European Broadcast Union. In deze specificatie wordt exact omschreven hoe teletekstdata verzonden kan worden in deze beeldlijnen.

Teletekstdata in een videosignaal

Het toevoegen van teletekst-data aan een videosignaal wordt gedaan door een teletekst-inserter, deze apparatuur die geplaatst is bij bijvoorbeeld een kabelmaatschappij of een tv-zender is in staat teletekst-data toe te voegen aan een video-signaal. De teletekst-data kan vervolgens uit het video-signaal gelezen worden door middel van een teletekst-decoder. In alle tv-toestellen van tegenwoordig is deze decoder aanwezig.

Teletekst-cyclussen

Het principe van teletekst werkt op basis van verzending van alle teletekst-pagina's in één cyclus. Alle pagina's worden achtereenvolgens uitgezonden. Dit verklaart ook waarop het voornamelijk op oude tv's enkele seconden kan duren voordat een teletekst-pagina getoond wordt nadat deze opgevraagd is. Er wordt namelijk intern in de tv gewacht op het moment dat de teletekst-pagina weer in de cyclus voorbijkomt. Tegenwoordig is het echter zo dat vrijwel alle televisie-toestellen beschikken over een geheugen waarin een volledige teletekst cyclus opgeslagen kan worden. Nadat alle pagina's eenmaal gelezen zijn uit het videosignaal door de decoder is de tv in staat pagina's hieruit te lezen en direct te tonen na een keuze van een gebruiker.

Vormgeving

De reden waarom de vormgeving in de loop van de jaren nauwelijks verandert is zit hem in het feit dat er beperkingen zijn aan de grafische mogelijkheden van het medium. Door de wijze waarop teletekst-karakters verstuurd kunnen worden (per teken zijn 7 data-bits beschikbaar, waardoor er 128 mogelijke karakters gecreëerd kunnen worden). Deze zijn onder te verdelen in karakters die gebruikt worden voor het weergeven van de teksten en speciale karakters die onzichtbaar zijn op het scherm maar bijvoorbeeld aangeven dat een bepaalde kleur gebruikt dient te worden. Dit is ook de reden waarom het eerste karakter van een regel waarop kleur wordt gebruikt leeg is. Op deze positie staat immers een onzichtbare kleurcode.

Ontwikkelingen

In het verleden ging men er van uit dat teletekst zich zou blijven ontwikkelen. Toen vanaf rond het jaar 1996 het internet wereldwijd een belangrijke rol ging spelen veranderde dit. Ondanks dat teletekst nog steeds veel gebruikt wordt door meer dan één miljoen gebruikers per dag zullen er geen ontwikkelingen meer plaatsvinden, simpelweg om de beperkingen die er zijn. Een video of foto tonen is simpelweg onmogelijk omdat deze niet in de 40 bytes per regel verzonden kunnen worden.