Elektrische stroom & aarding (Veiligheid)

Elektrische stroom gebruiken we dagelijks. Toch weten velen niet precies hoe stroom werkt. Stoppen in de meterkast, de elektrische bedrading, centraaldozen, geaarde stekker, stopcontact of aarding. Bekende begrippen, maar hoe werkt het precies? Welk type kabel of snoer is geschikt (doorsnede, 2 of 3 aderig, Ampère) of veilig om bepaalde apparatuur aan te sluiten? Welke kleur heeft de aardingsdraad, wat is een aardlekschakelaar? Dit en meer over veilige elektriciteit en stroomverbruik in huis.

Elektriciteit en aarding

• Elektrische stroomverdeling
• Elektrische bedrading
• Elektriciteit: kabel-/snoertype
• Aardlekschakelaar - beveiliging elektriciteit

Elektrische stroomverdeling

Elektrische stroom vloeit langs een gesloten circuit van een elektriciteitscentrale naar een stroomverbruikend object, zoals een lamp of een elektrisch apparaat, en vervolgens weer terug naar de centrale. Hierbij komen de volgende elektriciteitsbegrippen naar voren:

• Ampère (A) - De hoeveelheid, sterkte van de stroom die langs een gegeven punt in het circuit vloeit (door een metaaldraad)
• Ohms - De weerstand van de metaaldraad. Een kleine weerstand (b.v. zilverdraad), maakt het mogelijk om bij eenzelfde doorsnede van de draad, er meer stroom (A) door te laten vloeien
• Volt (V) - De maat voor de grootte van de elektrische spanning c.q. de druk die de stroom door de bedrading doet gaan (ook wel Voltage genoemd)
• Watt (W) - Het aantal watts geeft aan hoeveel energie wordt opgewekt of verbruikt als elektrische stroom wordt ingeschakeld. Op b.v. gloeilampen staat hoeveel Watt ze zijn. Het stroomverbruik is gelijk aan Ampère (A) x Volt (V)

Route elektriciteit

Elektriciteit komt het huis binnen via een voedingskabel die naar een verzegelde huisaansluitkast loopt. Hierin bevinden zich de hoofdstoppen oftewel: smeltveiligheden. Vanuit deze huisaansluitkast loopt de bedrading naar de kWh-meter die de hoeveelheid verbruikte elektriciteit registreert, en vervolgens naar de groepenkast. De groepenkast verdeelt de huisinstallatie in een aantal delen die elk, via groepsschakelaars en groepsveiligheden (stoppen) aan- en afgeschakeld kunnen worden.

Elektrische bedrading

Elektrische leidingen

De elektrische leidingen in huis bestaan uit drie draden:

• een bruine, spanningsvoerende draad die voor de stroomaanvoer zorgt
• een blauwe nulleider c.q. neutrale draad waarlangs de stroom weer naar de centrale kan terugkeren
• een geel/groen gekleurde draad/aardleiding voor (vochtige) ruimtes waarin een aardcontact is voorgeschreven (keuken, badkamer, toilet etc)

Indien een spanningvoerende (bruin) en neutrale draad (blauw) met elkaar worden verbonden, vloeit er elektrische stroom.

Groepenkast centraaldozen

Van de groepenkast (meterkast/stoppenkast) gaan de draden naar de verschillende centraaldozen in het huis en van daaruit naar de stopcontacten, schakelaars, lichtpunten etc. Voor de verbinding tussen schakelaars en lichtpunten dient doorgaans een zwartgekleurde draad. In oudere huizen, van voor de Tweede Wereldoorlog, zijn i.p.v. centraaldozen vaak nog de zogenaamde lasdozen in gebruik. Deze hebben minder aansluitmogelijkheden. Lasdozen komen ook nog voor in installaties die niet in muren of plafonds zijn weggewerkt.

Elektriciteit: kabel-/snoertype

Er bestaan uiteenlopende kabels qua type en doorsnede voor het aansluiten van diverse elektrische gebruiksvoorwerpen. Hoe hoger het stroomverbruik van het aan te sluiten apparaat, hoe dikker de aderdoorsneden van de kabel moeten zijn. Indien je een te lichte kabel gebruikt, kan dit het risico tot brand c.q. brandgevaar opleveren.

Belangrijkste kabel-/snoertypes

De belangrijkste kabeltypes staan hieronder aangegeven, waarbij Ø voor doorsnede staat en de A voor Ampère (hoeveelheid stroom).

Aardlekschakelaar - beveiliging elektriciteit

Geaard - Doorslaan Stop. Een aardlekschakelaar zorgt voor beveiliging van elektrische installaties. Elektrische installaties moeten namelijk zijn geaard. Door de aarding smelt de smeltveiligheid uit een smeltpatroon, oftewel in de taal die iedereen kent: de stop slaat door. De stop slaat door, zodra bij een defect aan een elektrisch toestel, het metalen hulsel van dit smeltpatroon onder spanning komt te staan.

Geel/groene aarddraad

Apparaten voor vochtige of natte ruimtes zoals de keuken en de badkamer zijn hierom uitgerust met een driedradig snoer, met de geel/groene aarddraad. Deze aarddraad is verbonden met alle metalen delen in het toestel, waarop bij een defect spanning kan staan. Indien je een stekker moet vervangen, sluit dan de geel/groene draad aan op de aardstripjes. Deze stripjes drukken tegen de randveren (randaarde) van een geaard stopcontact. Deze randveren zijn verbonden met de aardrail in de stoppen c.q. groepen- of meterkast, waarop de aardleiding van het elektriciteitsbedrijf is aangesloten.

Aardlekschakelaar

Soms is het echter niet mogelijk een deugdelijke aarding te maken. In dat geval kan een bevoegde installateur, het hele systeem van aardleidingen aansluiten op een aardlekschakelaar. Wanneer er dan een defect ontstaat en de elektrische spanning te hoog wordt, schakelt de aardlekschakelaar de installatie uit.

Test Aarding Beveiliging

Aardlekschakelaars zijn voorzien van een testknop. Indien je deze knop regelmatig indrukt, wordt een defect gesimuleerd, waarna de aardlekschakelaar de installatie uitschakelt. Indien de stroom bij deze test niet uitvalt, moet je meteen de installateur waarschuwen, daar de installatie dan namelijk niet goed is beveiligd.

Lees verder

• Elektriciteit en energie (stroom)
• Elektriciteit & Schok (Stroomstoot)