Zaklampen: werking en soorten voor verschillende situaties

Een zaklamp is een handig apparaatje in die gevallen waar het donker is en geen andere lichtbron gebruikt kan worden. Het apparaatje dankt zijn naam zaklamp aan het feit dat het makkelijk mee te nemen is vanwege het kleine formaat en lichte gewicht. De meeste modellen kunnen in een jaszak worden meegenomen. Andere modellen kunnen met een band om het hoofd worden gedragen waardoor beide handen vrij blijven. Weer een ander soort lampjes (die op een fiets of arm van een wielrijder kunnen worden bevestigd) zijn eigenlijk ook een soort zaklampjes.

Verschillende situaties

Een zaklamp bij de hand hebben is vooral belangrijk als verwacht kan worden dat er zich een situatie voor zal doen met plotselinge duisternis of donkerte bijvoorbeeld door lichtuitval bij een flinke onweersbui. Ook bij een wandeling in het donker of bij een speurtocht kan een zaklamp even onmisbaar zijn als een kompas.

Soorten zaklampen en werking

De vorm van een zaklamp is meestal gelijk aan een staaf of ronde buis die, afhankelijk van het model en de lichtsterkte, kan variëren in dikte en lengte. Aan het uiteinde van die staaf bevindt zich een lamp en meestal een reflector om een grotere lichtbundel te verkrijgen. De stroomvoorziening gebeurt door batterijen of een accu. Bij een bepaald model, namelijk de knijpkat, bevindt zich een dynamo in het apparaatje. Een zaklamp kan door middel van een aan- en uitschakelaar worden bediend.

Verschillende stroomvoorzieningen

De stroomvoorzienig door middel van batterijen of accu is uiteraard niet oneindig. De batterijen zijn verwisselbaar en kunnen daarna al dan niet opnieuw opgeladen worden. De accu wordt in de meeste gevallen door middel van een adapter opgeladen. Een enkel model beschikt voor het opladen over zonnecellen.

Meestal voorzien van ledlampjes

Vooral duurdere modellen zijn voorzien van een lamp met een hoog rendement die een helder licht geeft. Die lampen zijn gevuld met een zwaar edelgas zoals krypton of xenon. Gebruikelijk is echter om zaklampen steeds vaker uit te rusten met ledlampjes welke langer meegaan en een nog hoger rendement hebben terwijl ze minder stroom verbruiken. Soms zijn ledlampjes gecombineerd met speciale ultrafelle leds en kan de lichtbundel beter gebundeld worden. Minder gebruikelijk zijn HID-gasontladingslampen welke kostbaar zijn en veel stroom verbruiken. Tevens duurt het enkele seconden totdat ze op volle sterkte zijn.

Diverse prijsklassen

Door de vele variaties van zaklampen zijn ze ook in alle prijsklassen verkrijgbaar. Bij het kiezen is het daarom van belang om eerst na te gaan waarvoor de zaklamp gebruikt gaat worden om onnodige hoge uitgave te voorkomen. De prijs van een zaklamp hangt vooral af van de lichtsterkte welke wordt aangegeven in lux en de lichtopbrengst die afgelezen kan worden in lumen. Voor een krachtige en ver reikende lichtstraal is een hoge lux waarde noodzakelijk en voor het verlichten van een groot oppervlak een hoge waarde van de lumen.

Batterijen al dan niet oplaadbaar

Een zaklamp die op batterijen werkt heeft soms meerdere batterijen nodig (die ook van een groter formaat zijn naargelang er voeding nodig is) om voldoende lux en lumen te kunnen bereiken. Voor intensief gebruik worden dikwijls oplaadbare batterijen gekozen. Als de zaklamp, die voorzien is van niet-oplaadbare batterijen, een tijd niet wordt gebruikt kunnen de batterijen het best worden verwijderd om te voorkomen dat ze gaan lekken. Door lekkende batterijen kan de zaklamp onherstelbaar worden beschadigd.

Waterdicht

Er zijn ook waterdichte zaklampen verkrijgbaar waarbij de waterdichtheid het gebruik van de lamp in de regen mogelijk maakt. Voor gebruik onder water moet echter een speciale zaklamp worden aangeschaft die duurder is.

Knijpkat met dynamo vanuit tweede wereldoorlog

Een bijzonder soort zaklamp is een zogenaamde knijpkat. Een knijpkat werkt zonder batterijen. De stroom wordt opgewekt door middel van een ingebouwde dynamo. Het aandrijven van die dynamo gebeurt door een handel met de hand op en neer te bewegen. De knijpkat was een gewild apparaatje in de tweede wereldoorlog toen vanwege verduistering en het niet branden van de straatverlichting het ’s avonds buiten zeer donker was. Uitvoeringen van deze tijd zijn meestal voorzien van ledlampjes en de dynamo is vervangen door een kleine accu of supercondensator. Daardoor kan een knijpkat die daarmee uitgerust is minutenlang branden door slechts een paar keer knijpen.