Microfoons: werking en keuze uit veel soorten

Een microfoon is een apparaat waarmee geluidstrillingen kunnen worden omgezet in elektrische energie. Microfoons worden gebruikt om geluidsopnamen te maken van bijvoorbeeld een zangstem, spreekstem en muziekuitvoeringen. Geluid bestaat uit variaties van luchtdruk welke zich in een golvende beweging door de lucht bewegen. De signalen die door die geluidsgolven worden afgegeven aan een membraan van een microfoon worden ook akoestische signalen genoemd. Een microfoon kan die akoestische signalen vanuit het membraan omzetten naar elektrische signalen.

Werking van microfoons

De manier waarop akoestische signalen worden omgezet naar elektrische signalen is afhankelijk van het type microfoon. Naarmate de overeenkomst tussen het oorspronkelijke akoestische signaal en de omzetting naar elektrisch signaal beter is, is ook de kwaliteit van de microfoon beter. Hoewel de meeste microfoons beschikken over een membraan dat de geluidsgolven (akoestische signalen) opvangt en omzet naar elektrische spanning kan de elektrische spanning soms ook opgewekt worden in samenwerking tussen het membraan en een strook metaalfolie, los tegen elkaar liggende koolstofkorrels of een plaatje piëzo-elektrisch materiaal.

Vervorming en decibellen

Bij harde akoestische signalen kan de microfoon de geluidsdruk soms niet aan en vervormen de signalen. Bij veel microfoons wordt aangegeven wanneer dit het geval kan zijn. Dat aangeven gaat door het maximaal aantal decibellen te vermelden wat de microfoon aankan. Die aanduiding krijgt de toevoeging SPL (Sound Pressure Level) zoals bijvoorbeeld 135 dB SPL. Daarnaast kan de gevoeligheid van een microfoon worden aangegeven.

Nut van plopkapje

Bij sommige spreekklanken komt er lucht mee wat een klapperend of ploppend geluid kan veroorzaken. Eenzelfde effect kan worden veroorzaakt door wind in de buitenlucht. Dat effect is echter te voorkomen door een zogenaamd plopkapje op de microfoon te plaatsen. Een plopkapje bestaat meestal uit kunststof zoals polyetherschuim. Het kapje kan ook voorkomen dat er vuil of speeksel in de microfoon dringt. In studio’s wordt dikwijls een schermpje geplaatst tussen de microfoon en de spreker.

Microfoons in veel soorten

Microfoons zijn er in zeer veel soorten en dat gaat van het kleinste lavaliermicrofoontje tot professionele microfoons voor studiogebruik. Ze kunnen gerangschikt worden naargelang het gebruik, het model of de specifieke eigenschap.

Condensatormicrofoon

Een condensatormicrofoon is een microfoon die mede gebaseerd is op veranderingen van luchtdruk. Condensatormicrofoons hebben een hoge gevoeligheid waardoor ze uitstekend gebruikt kunnen worden om bijvoorbeeld op een das gespeld te worden of als vergadermicrofoon.

Contactmicrofoon

Een contactmicrofoon wordt zodanig bevestigd dat hij contact maakt met een muziekinstrument.

Draadloze microfoon

Jarenlang hebben microfoondraden voor veel ergernis gezorgd. Een draad beperkt de beweging en is letterlijk een struikelblok. In de vijftiger jaren van de twintigste eeuw ontstond al het eerste draadloze microfoon-systeem onder de naam de Vagabond. Hoewel in veel situaties nog lange tijd bedrade microfoons werden gebruikt zijn die anno 2017 uit de tijd en worden hoofdzakelijk draadloze gebruikt waarbij het systeem beschikt over een zender en een ontvanger.

Drukmicrofoon

Een drukmicrofoon werkt op basis van geluidsdruk en vangt daardoor geluid op uit alle richtingen.

Dynamische microfoon

Bij een dynamische microfoon berust de werking op het bewegen van een spoel die verbonden is met het membraan. Deze microfoons kunnen hoge geluidsdruk (drumstellen, gitaarversterkers) aan maar registreren minder goed trillingen van een hoge frequentie.

Hoofdbandmicrofoon

Een hoofdbandmicrofoon is handig bij interviews. De microfoon wordt met een beugel rond het achterhoofd of het oor gedragen waarbij de kleine microfoon naast de mond uitkomt. Een variant hiervan is een microfoon die op het voorhoofd wordt opgeplakt wat handig is bij muziekvoorstellingen zoals musicals.

Lavaliermicrofoontje

Een lavaliermicrofoontje is een kleine microfoon. Hij kan eventueel aan kleding worden vastgeklemd om de stem van een persoon op te nemen. Er moet dan wel op worden gelet dat de kleding niet over het microfoontje schuurt. De microfoontjes hebben meestal een kleine accu met AA-batterij. Ze hebben het nadeel dat ze ook andere geluiden en stemmen uit de buurt kunnen oppikken. Er bestaan zowel draadloze als bedrade exemplaren.

Richtmicrofoon

Een richtmicrofoon is niet gevoelig voor geluid van opzij en van achter en kan bijvoorbeeld gericht worden in een openingshoek van 90 of 120 graden.

Shotgunmicrofoon

Een shotgunmicrofoon kan bijvoorbeeld op een spiegelreflexcamera of videocamera worden geplaatst. De microfoon neemt alleen geluid op aan de voorzijde waardoor ongewenst omgevingsgeluid wordt vermeden. Door die gerichtheid naar voor kan van betrekkelijk grote afstand geluid worden opgevangen.

Spraakmicrofoon

Een spraakmicrofoon heeft dermate capaciteiten dat hij ook geschikt is om spreekgeluid op te pakken van sprekers die nog wel eens naast de microfoon spreken. Een spraakmicrofoon maakt het mogelijk dat een stem helder en natuurlijk klinkt.

Studiomicrofoon

Als studiomicrofoon wordt meestal een condensatormicrofoon gebruikt waarbij het geluid helderder klinkt dan bij gebruik van een dynamische microfoon. Voor studio microfoons geldt dat ze van topkwaliteit moeten zijn. Ze zijn in een beschermende setting geplaatst en hebben dikwijls een vaste opstelling in een ruimte. De microfoons vangen elk geluid (ook zeer zacht) op waar andere microfoons het laten afweten.

Tafelmicrofoon

Een tafelmicrofoon kan op een tafel worden neergezet.

Usb-microfoon

Een Usb-microfoon kan door middel van een usb-kabel worden aangesloten. Er bestaan verschillende modellen van zoals bij voorbeeld een simpele microfoon die aan een computer of laptop kan worden aangesloten.

Zangmicrofoon

En zangmicrofoon beschikt over een aan/uit knop. Hij is vooral bedoeld voor het opnemen van background vocals, spraak en zang.

Keuze van een microfoon

Microfoons zijn reeds te koop voor betrekkelijk weinig geld maar voor een groter zendbereik en betere kwaliteit moet dieper in de beurs worden getast. Het aanbod is echter zeer groot waardoor met enige moeite en met een goed advies de juiste microfoon gekozen kan worden. Ook het aantal merken is zeer talrijk met als meest bekenden: Canon, Hama, Olympus, Panasonic, Rode, Shure, Sony en Sennheiser.