Mp3-speler: naar muziek luisteren vanuit minder opslag

Een mp3-speler is in veel gevallen een handzaam draagbaar apparaat dat muziek kan afspelen vanuit veel minder opslag. De vermindering van die opslag gebeurt door slimme compressie van de oorspronkelijke bestanden. Maar die mp3-afspeelfunctie kan ook voorkomen in een autoradio, dvd-speler of mobile telefoon. Als handzaam draagbaar apparaat is de mp3-speler een soort walkman. Maar hoewel de mp3-speler ooit erg populair was wordt het gebruik ervan sinds 2008 steeds meer verdrongen door de mobiele telefoon.

Van cd-speler naar mp3-speler

Vóór het verschijnen van de mp3-speler werd muziek vooral opgenomen op een cd en afgespeeld op een cd-speler. Maar die apparaten waren (voor zover ze draagbaar waren) minder makkelijk hanteerbaar dan de mp3-spelers. Overigens is de naam mp3 slechts een verkorte versie van de volledige naam die luidt MPEG-1 Layer III. Als zodanig is het een van de elementen van de MPEG-industriestandaard. Die standaard werd vastgelegd door de ISO (Industry Standards Organization). Mp3 werd in 1992 een officiële standaard.

Geschiedenis van de mp3-speler

De eerste mp3-spelers waren nog niet zo’n compacte apparaten en hadden minder mogelijkheden dan de latere toestellen.

• Steeds kleiner: Vanaf 1999 zijn er steeds kleinere mp3-spelers op de markt gebracht.
• Toename van opslag: De aanvankelijke opslag was 32 MB wat slechts voldoende was voor dertig minuten muziek. Maar bij de latere apparaten is die opslag sterk toegenomen.
• Van losse batterijen naar accu’s: De eerste mp3-spelers waren voorzien van losse batterijen. Later werd een accu toegepast.
• Verlaging aanschafprijs: De aanschafprijs is vanaf 2003 sterk gedaald waardoor de verkoop toenam.
• Mp3 afspelen op telefoon: Sinds 2004 werd het mogelijk om met sommige telefoons mp3-bestanden af te spelen.
• Minder onderscheid: Sowieso ontstond gaandeweg na die tijd steeds minder onderscheid tussen mp3-spelers en digitale agenda’s, fototoestellen, smartphones, mobiele telefoons en USB-sticks.
• Lithium-ion-accu: De accu’s die vanaf 2006 werden toegepast zijn dikwijls lithium-ion-accu’s die via een USB-aansluiting worden opgeladen.
• Flashgeheugen: Oude mp3-spelers hadden een andere opslag dan de apparaten vanaf 2007. Vanaf die tijd is er sprake van zogenaamd flashgeheugen. Flashgeheugen staat in tegenstelling tot vluchtig geheugen. Bij flashgeheugen blijft de opgeslagen data bestaan als het apparaat wordt afgezet wat bij een vluchtig geheugen niet het geval is tenzij een opdracht tot opslaan is gegeven.

Meer over de mp3-speler

Hoewel de mp3-speler bij velen nog populair is heeft het apparaat een geduchte concurrent. Overigens kunnen er soms ook andere bestanden dan mp3 op worden afgespeeld. Door de toegepaste technieken kunnen bestanden makkelijk worden uitgewisseld en kan een mp3-speler onder meer ook dienst doen als memorecorder.

Naar muziek luisteren op mobiele telefoon

Na een succesperiode van de mp3-spelers worden er vanaf ongeveer 2008 steeds minder verkocht en vindt het luisteren naar muziek vooral plaats door middel van de mobiele telefoon.

Soms ook andere bestanden

Hoewel de naam mp3-speler suggereert dat alleen mp3-bestanden kunnen worden opgeslagen en afgespeeld zijn er ook apparaten die andere bestanden ondersteunen zoals dat onder meer het geval kan zijn met WMA (Windows Media Audio) bestanden.

Aansluiting en gebruik als memorecorder

Het uitwisselen van bestanden vanaf de computer gaat bij de meeste mp3-spelers via een USB-aansluiting. Ook komen opnamemogelijkheden voor via een ingebouwde microfoon of een microfooningang waarbij het mogelijk is om de speler te gebruiken als een memorecorder.

Minder opslag door compressie

Door middel van compressie tot mp3 wordt de opslagcapaciteit voor het opslaan van geluid drastisch verminderd. Opgeslagen muziek vergt dan veel minder ruimte. Die compressie (vermindering) gebeurt doordat onderdelen van het geluid (die toch nauwelijks waar te nemen zijn) worden weggelaten. Zo worden bepaalde tonen uit het oorspronkelijke geluid gefilterd.
Ook kunnen frequenties boven de 16 kHz worden weggelaten. Vooral door ouderen kunnen die frequenties moeilijker worden waargenomen. Ook hele lage tonen worden door het menselijk oor minder waargenomen en worden voor een deel weggelaten bij het omzetten naar mp3.

Bitrate en opslag

De kwaliteit van mp3 is voor een groot deel afhankelijk de bitrate. Met bitrate of bitsnelheid wordt de overdracht van de informatie aangeduid waarbij het aantal bits per seconde wordt aangegeven. Een bit is de kleinste hoeveelheid informatie. De bitrates zijn daarbij een veelvoud van 32 of 64 zoals: 128, 160, 192, 256 en 320 kb/s (kilobits per seconde). Het meest voorkomend is 128 kb/s of 256 kb/s maar optimale kwaliteit vergt 320 kb/s. Een hogere bitrate zorgt echter voor meer opslag waardoor er minder nummers kunnen worden opgeslagen. Met een geheugen van 4 GB kunnen ongeveer 1000 nummers worden opgeslagen van 128 kb/s en bij 8 GB het dubbele.

Gehoorschade en gevaar in verkeer

Naar muziek luisteren via een mp3-speler is overigens niet geheel zonder gevaar. Aangezien de spelers een geluidsniveau kunnen halen boven 100 dB kan luisteren op een hoog volume gehoorschade opleveren. Jongeren zijn zich daar niet altijd van bewust. De opgelopen gehoorschade zal in de meeste gevallen nooit meer herstellen. De schade kan zich ook uiten in zogenaamde tinnitus dat bestaat uit het voortdurend gewaar worden van een pieptoon. Een ander gevaar schuilt in het gebruik van een mp3-speler in het verkeer. Door naar de muziek te luisteren kan de concentratie op het verkeer verminderen en kunnen signalen minder goed worden gehoord.

Lees verder

• Muziekbeluisteren: Verscheidenheid in apparatuur voor muziekbeluisteren (special)
• CD-spelers: werking, afspelen, geluidskwaliteit en aankoop