Beamers: LCD-beamer en DLP-beamer en projectietechniek

Een beamer is een apparaat waarmee beelden uit een computer op een scherm kunnen worden geprojecteerd en heeft als zodanig in veel gevallen de diaprojector vervangen. In dat geval zijn wellicht veel oude dia’s gedigitaliseerd die anders in dozen op de zolder blijven liggen. Maar een beamer kan ook gebruikt worden voor allerlei zakelijke presentaties en heeft zodoende menige overheadprojector verdrongen. Werken met losse afbeeldingen en tekstbladen hoort daarbij tot het verleden. Een presentatie maken in een computer inclusief beeldmateriaal gaat makkelijk en snel.

Naam beamer

De naam beamer is overigens een Nederlands bedenksel dat is afgeleid van het Engelse woord beam dat straal of lichtbundel betekent. Aanvankelijk werd in Nederland gesproken over videokanon of videoprojector maar de naam beamer is daarna algemeen gebruikelijk geworden.

Twee soorten beamers en projectietechniek

Beamers zijn verkrijgbaar in twee typen namelijk LCD-beamers en DLP-beamers. Soms wordt ook gesproken over LED-beamer, pico-beamer en short throw-beamer maar dat zijn eigenlijk geen andere soorten beamers. Die benamingen hebben te maken met bepaalde eigenschappen.

LCD-beamer

In een beamer met LCD-techniek (Liquid Crystal Display) bevinden zich als belangrijke onderdelen drie panelen die bestaan uit kleine vloeibare kristallen. De drie panelen hebben elk een eigen kleur namelijk rood, groen en blauw. Vanuit die drie primaire kleuren kunnen alle andere kleuren door een lens de ruimte in worden geprojecteerd nadat ze eerst zijn verzameld in een prisma. Voorheen bestonden er twee soorten panelen maar tegenwoordig worden alleen TFT (Thin Film Transistor) panelen toegepast. De kleuren van LCD-beamers zijn helder en natuurlijk. Een nadeel van deze beamers is echter de rastervorming.

DLP-beamer

DLP (Digital Light Processing) is ontwikkeld door Texas Instruments. Het systeem werkt met honderdduizenden kleine spiegeltjes. Die spiegeltjes kunnen naar het licht toe kantelen en zodoende het licht van de projectorlamp weerkaatsen maar ze kunnen eveneens van het licht af kantelen waardoor er geen licht wordt doorgelaten. De spiegeltjes komen overeen met de beeldpunten van het uiteindelijk geprojecteerde beeld en kunnen wel duizenden keren per seconde omklappen. Het systeem werkt verder met een ronddraaiend wiel dat zich tussen de projectorlamp en de spiegeltjes bevindt. Dat wiel is opgebouwd uit de kleuren rood, groen en blauw. De DLP-technologie heeft een hoge contrastwerking.

LED beamer

Een LED beamer is eigenlijk geen apart soort beamer. Met de aanduiding LED wordt alleen aangegeven dat de lampen van de beamer LED-lampen zijn. Bij een LED-beamer is de conventionele UHP-lamp (Ultra High Performance) vervangen door een LED-lamp. Waar sprake is van een LED DLP-beamer gaat het dus om een DLP-beamer die uitgerust is met LED-lampen. Deze hebben het grote voordeel dat ze veel meer branduren hebben.

Pico-beamer

Een pico-beamer is evenmin als een LED-beamer een aparte soort. Met een pico-beamer wordt een klein model beamer bedoeld die makkelijk vervoerbaar is.

Short throw-beamer

Voor projectie in een kleine ruimten kan een short throw-beamer een uitkomst zijn. Een short throw-beamer kan op zeer korte afstand van het scherm worden geplaatst en geeft daarbij toch scherp beeld.

Lichtsterkte van beamers

De lichtsterkte van een beamer wordt uitgerukt in Ansi-lumen. Ansi staat voor (American National Standards Institute) welk instituut het beheer voert over een aantal Amerikaanse standaarden en normeringen. Lumen is een maat voor de totale hoeveelheid licht die een lichtbron in alle richtingen uitstraalt. Voor projectie in een huiskamer die verduisterd is kan een beamer met 800-1000 Ansi-lumen voldoen. Voor een minder verduisterde ruimte is 1100-2000 Ansi-lumen nodig. Hogere waarden worden geadviseerd voor zakelijke presentaties maar kunnen in ongunstige lichtsituaties te fel licht geven. Bij grote projectie is echter meer licht vereist. Ook is er verschil in projectie op een witte muur of een speciaal scherm waarbij een scherm meer reflecteert en dus met minder Ansi-lumen een goed beeld ontstaat.

Diverse aansluitingen

Om allerlei apparatuur zoals computer, cd-speler, dvd-speler, iPad, iPhone, stereo-installatie en televisie aan te sluiten kan een beamer beschikken over diverse aansluitingen zoals:

• Composiet video
• S-Video
• VGA out
• VGA in A
• VGA in B
• HDMI
• USB Remote
• RJ 45
• USB-A
• USB-B
• Wifi
• DC 12V
• RS-232
• Audio - C in
• Audio - A in
• Audio - B in
• Audio out
• Stroomtoevoer

Opstelling beamer en correctie

Een beamer moet zodanig worden opgesteld dat de lens op gelijke hoogte komt van het centrum van het scherm. Als dit niet het geval is zal een trapeziumbeeld optreden. Er zijn twee mogelijkheden om dit te corrigeren namelijk door keystone correctie en door lens shift.

Keystone correctie

Bij keystone correctie wordt het beeld softwarematig vervormd en tot een corrigerend trapezium gecomprimeerd. Doordat het beeld daarbij aan een kant over minder pixels (beeldpunten) wordt verdeeld ontstaat echter enige onscherpte. Om die reden kan beter zo min mogelijk gebruikt gemaakt worden van keystone correctie.

Lens shift

Bij lens shift kan het beeld door middel van een beweegbare lens worden verplaatst. Er treedt daarbij geen kwaliteitsverlies van het beeld op. Overigens vallen beamers met lens shift in de hogere prijsklasse.