Komt de langspeelplaat terug?

De letters LP roepen meteen een associatie op met het woord langspeelplaat. Bij de letters CD is het heel moeilijk de eigenlijke betekenis van die letters meteen op te lepelen. Een LP is verpakt in een prachtige hoes waar enorm veel zorg aan is besteed. Een CD zit menigmaal in een doosje zonder enige herkenning, omdat de muziek die op het schijfje staat gedownload is. Maar de glorietijd van de LP is al lang voorbij. Toch is er weer een hernieuwde belangstelling voor de grammofoonplaat waar te nemen.

Overslaande LP

Sommige creatievelingen hebben kans gezien een eigen CD plakplaatje te maken maar meestal zijn alleen de belangrijkste gegevens met een speciale schrijfstift op het schijfje genoteerd. De handeling om een LP af te spelen is bijna een ritueel terwijl een CD in een niet tot de verbeelding sprekende computerkast of CD-speler wordt gestopt en er daarna feilloos een bepaald nummer kan worden gekozen. Is het dat waarom de vinylplaat terugkomt? Of is het de spanning en de onvoorspelbaarheid dat de LP plaat plotseling kan haperen of kan overslaan als er te enthousiast op de muziek wordt meegedanst?

Ontwikkeling van de grammofoonplaat

Ooit werd de grammofoonplaat ontwikkeld door Emile Berliner (1858-1929). Voor zijn tijd werden cilinders (wasrollen e.d.) gebruikt als geluidsdragers. Emile Berliner was een Duits-Amerikaanse elektrotechnicus en uitvinder. Hij emigreerde in 1870 naar de Verenigde Staten. Bij de Bell Telephone Company verbeterde hij de Edison's microfoon en de fonograaf waardoor de geluidsweergavetechniek sterk werd verbeterd. De fonograafrol werd vervangen door een platte plaat met groeven in spiraalvorm. Daardoor werden de geluidsgolven niet meer verticaal maar horizontaal in het zogenoemde Berlinerschrift geregistreerd.

Platenperserij draait weer volop

De vinylplaat wordt al jarenlang aangeboden op rommelmarkten. Alleen diskjockeys gebruiken ze nog regelmatig om speciale effecten te bereiken. Het grote voordeel is dat een LP direct te manipuleren is. En nu plotseling, daar is ie weer. Veel wat eerst op CD’s stond verschijnt weer op vinyl. De enig overgebleven platenperserij in Haarlem draait weer volop. Volgens veel mensen klinkt vinyl warmer dan een CD. Maar daarbij speelt de goede of slechte kwaliteit van de installatie natuurlijk een rol. En uiteraard de persoonlijke beleving van de luisteraar.

Teken van respect

In de jaren tachtig leek de CD een uitkomst voor een aantal dingen. Je hoefde niet meer zo op te letten om krassen te voorkomen. Elke twintig minuten de plaatkant wisselen was niet meer nodig. Met een LP was je bijna gedwongen de hele plaatkant af te luisteren in de volgorde zoals de makers dat bedoelden.

Velen die hun oude LP’s verkochten doen nu alle moeite die weer terug te kopen. Vooral veertigers en vijftigers richten zich opnieuw op het vinyl. Voor hen heeft de LP een grotere emotionele waarde. Een vijftiger zegt al gauw: “De opkomst van de LP is misschien wel te verklaren als een daad van verzet tegen de steeds verder voortschrijdende vluchtigheid van onze samenleving. Het is heel makkelijk even snel een nummer te downloaden. Een LP kopen is een teken van respect." En opvallend is ook dat steeds meer jongeren belangstelling hebben voor het ouderwetse vinyl. Voor hen haalt een boekje bij een CD het niet bij een platenhoes.

LP een bedreiging?

Van bekende artiesten als Elvis Costello, R.E.M. en Madonna worden opnieuw vinylalbums uitgebracht. De verkoop van platenspelers is de afgelopen vier jaar elk jaar opnieuw met 500% gestegen. In de VS zijn het afgelopen jaar 1,3 miljoen langspeelplaten verkocht en dat is 36% meer dan een jaar eerder. De verkoop van CD’s liep met 17% achteruit. Toch vormt de LP nog geen bedreiging voor de CD. Weliswaar werden 1.3 miljoen LP’s verkocht maar daar staan altijd nog 450 miljoen CD’s tegenover.

Gemixed

In de discussie over het verschil tussen digitale en analoge geluidskwaliteit wordt gesteld dat analoge opnamens een waarheidsgetrouwe klank opleveren. Maar sommige nieuwe LP’s worden toch echt digitaal opgenomen en gemixed en daarna in analoge vorm verkocht.

Lees verder

• Platenhoezen zeer gewild