De wurlitzer 1900 en 2000 centennial; de jubileum jukeboxen

In 1956 was het 100 jaar geleden dat Rudolph Wurlitzer zijn bedrijf in Cincinnati had opgezet, eerst met een focus op muziekinstrumenten, later kwamen daar ook jukeboxen bij. De gloriedagen van het merk, met de styling van Paul Fuller en de bestverkopende jukebox ooit, de Wurlitzer 1015 uit 1946, waren nog niet vergeten door het bedrijf. Men moest en zou het 100-jarig bestaan van het bedrijf aan de wereld kenbaar maken en dit deed men door een speciale Centennial jukebox op de markt te brengen; de Wurlitzer 1900 en de Wurlitzer 2000.

Concurrentie tussen Seeburg en Wurlitzer

Met de Seeburg M100A had Seeburg Wurlitzer definitief verslagen in de slag om de beste techniek en de beste verkoopaantallen. De 100 selecties die Seeburg kon bieden met deze jukebox waren ongeëvenaard. Wurlitzer zat echter niet stil en probeerde terug te komen met de Wurlitzer 1500; een machine die 104 selecties bood. Het mechanisme hiervan was echter niet meer dan een uitgebreide versie van het oude stapelmechanisme; de 104 selecties deden het ontwerp van de jukebox dan ook geen goed.

Pas met de Wurlitzer 1700 wist Wurlitzer weer terug te komen met een design dat de competitie weer kon aangaan. Hoewel het model nog veel van de styling van de voorgaande modellen had, met veel verlichting en details, was de carrousel die gebruikt werd om de platen te selecteren een aantrekkelijk visueel detail. De platen werden voortaan verticaal uit een carrousel gehaald en volledig in het zicht van de consument afgespeeld, waar de consument bij Seeburg hier toch een minder aantrekkelijk zicht op had.

Basis voor het ontwerp

Waar de Wurlitzer 1700 nog veel van de styling van de voorgaande modellen had, pakte men in de 1800 goed door; het design werd opgeschoond en zag er strakker en luxer uit door het veelvuldige gebruik van chroom in het design. De pilasters die normaal aan de buitenzijde gezeten hadden, werden bij dit model iets naar binnen geschoven. Hoewel deze pilasters bij latere modellen weer terug gingen naar de buitenzijde, zou dit ontwerp de basis vormen voor de Centennial uitvoering

Eerste 200 select Wurlitzer

“Highlighting 100 years of musical achievement” en het agressievere “The records it is establishing for making money are as good to listen to as the records it plays” moesten de nieuwe Centennial jukeboxen van Wurlitzer promoten. De 1900, met 104 selecties was het budgetmodel. De absolute topper was de eerste 200 select machine van Wurlitzer, de Wurlitzer 2000. Dit model moest de strijd met Seeburg weer aangaan, nadat deze met de V200 de allereerste 200 select jukebox op de markt had gebracht.

Door het hele land werden promotionele activiteiten uitgerold, van feesten tot harde marketing, overal zou men weten dat Wurlitzer nu 100 jaar bestond en dat de Centennial jukeboxen het beste waren wat de markt te bieden had.

Het verschil tussen de Wurlitzer 1900 en 2000

Het nieuwe, serieuze doch elegante, design verwees duidelijk naar de auto-industrie. Waar de 1800 nog een relatief kleurrijk design had, was dit veranderd in chroom en glas. Het grootste verschil tussen de 1900 en de 2000, behalve het aantal selecties, zat uiterlijk in de titelkaartboekjes die de 2000 bezat. Om het ontwerp van de 2000 aantrekkelijk te houden en het zicht op de carrousel met vloeiend ontworpen tonearm niet te ontnemen, had men aan weerszijden van het titelkaartjesdisplay boekjes gemaakt. Door een druk op de knop kon men hierin bladeren om te zien welke selecties er mogelijk waren.

Het waren helaas deze boekjes die vaak storingen gaven; de markt sprong hierop in door aftermarket-oplossingen te bieden waarbij de boekjes uit de Wurlitzer 2000 gehaald werden ten faveure van een statisch titelkaartjesdisplay. Visueel is deze oplossing rampzalig; het elegante design van de 2000 wordt hierdoor overwoekerd door titelkaartjes waardoor de carrousel zelf aan het oog onttrokken wordt en slechts de bovenzijde van het spelende plaatje en de tonearm te zien zijn. Gelukkig is deze aftermarket-oplossing bijna niet meer te zien en zijn het slechts een paar survivor-jukeboxen die deze esthetische misdaad nog bezitten.

Het einde van een tijdperk

Helaas zou de Wurlitzer 2000 een van de laatste jukeboxen zijn die de Amerikaanse chromen vormgeving van de silver age zou bezitten. De 2100 werd al iets soberder, met het gemis van het V-vormige reliëf in het midden van de speakergrill. De 2150 begon al meer richting een Europese vormgeving toe te kruipen. Kritiek van Amerikaanse publiek op de opzettelijke hypes in vormgeving, waardoor producten onnodig snel verouderd aandeden, zorgden voor steeds minder uitbundige designs.

Waardering en prijzen van de wurlitzer 1900 en 2000

Tegenwoordig zijn de Wurlitzer 1900 en de Wurlitzer 2000 zeer hoog gewaardeerd bij verzamelaars. Prijzen van 8000 euro voor een 1900 en 12000 euro of meer voor een goede Wurlitzer 2000 zijn niet ongewoon. Hiermee heeft het antwoord van Wurlitzer op de V200 van Seeburg, met huidige prijzen van rond de 10.000 euro, de populariteitsslag dan toch uiteindelijk gewonnen. Helaas heeft dit voor het bedrijf niet mogen baten. In 1973 werd de jukebox tak afgestoten en verplaatst naar Duitsland, waar onder de naam Deutsche Wurlitzer nog jukeboxen zijn gemaakt tot 2013.

Productieaantallen en de Wurlitzer classic 2000

Uiteindelijk heeft Wurlitzer van de 1900 zo’n 12.500 stuks gemaakt en van de 2000 ongeveer 7.500 stuks. Een moderne interpretatie van de Wurlitzer 2000 is onder de naam Wurlitzer Classic 2000 tijdelijk geproduceerd, met de keuze voor een 100 CD wisselaar of een platencarrousel met 100 45-toerenplaten. Helaas had deze interpretatie van de Centennial een ander afspeelmechanisme, waardoor de kenmerkende tone-arm met verticaal spelende plaat uit het design waren verdwenen. Deze moderne interpretatie staat dan ook voor een lagere prijs te koop dan een originele Wurlitzer 2000

Lees verder

• Jukebox, bijzondere modellen: Jukebox: Bijzondere modellen (special)