Streepjescode en de toekomst

Sinds de jaren zeventig is een streepjescode op allerlei verpakkingen een normaal verschijnsel. De streepjes bevatten verschillende gegevens zoals landcode en gegevens over het product. Een streepjescode is dė uitkomst voor een caissière om snel te kunnen werken. Ze hoeft ook niet meer honderden prijzen uit het hoofd te leren. De wet verplicht het gebruik van een streepjescode niet maar een winkelketen kan zijn leveranciers wel verplichten hem te gebruiken. De streepjescode is niet alleen bedoeld om aan de kassa snel de prijs van het artikel aan te geven maar ook voor het voorraadbeheer.

Scanner leest streepjescode

Een laserscanner tast met een lichtbundel de code af. Een streepjescode is een soort morse. De streepjes en ruimten er tussen worden door de scanner vertaald en door de computer omgezet naar een prijs. De hoogte van de streepjes bevat geen informatie. Het gaat alleen om de breedte van de streepjes en de ruimte er tussen.

Van streepjes naar cijfers en landcode, aansluitnummer, product en controle

De streepjes worden omgezet in dertien cijfers. Het laatste cijfer heeft daarbij een controlefunctie over de twaalf voorgaande. De eerste twee cijfers geven de landcode aan.

Enkele landcodes:

• Nederland: 87
• België: 54
• Frankrijk: 30 - 37
• Duitsland: 400 - 440
• Engeland: 50
• Italië: 80 - 83
• China: 690 - 693

De volgende vijf cijfers geven het aansluitnummer van het bedrijf aan, waarna vijf cijfers volgen voor het bepaalde product, die dus worden afgesloten met een controlecijfer. Maar zoals op elke regel bestaan ook hier uitzonderingen. Bedrijfsnummers kunnen sinds 2001 ook uit vijf cijfers bestaan waardoor het artikelnummer er maar vier mag hebben. En het landnummer kan uit drie cijfers bestaan waardoor het bedrijfsnummer er één moet inleveren.

UPC en EAN

Hoewel er nog steeds twijfels zijn, wordt algemeen geaccepteerd dat de streepjescode in 1949 ontworpen is door Norman Joseph Woodland en Bernard Silver. In juni 1974 werd de eerste UPC scanner geïnstalleerd in Ohio. UPC staat voor Universal Product Code. Deze code wordt in de VS en Canada gebruikt. In de Nederlandse supermarkten wordt de EAN-code gebruikt welke afkorting staat voor: European Article Numbering. Deze van afkomst Europese code is inmiddels in de hele wereld ingevoerd (behalve in Amerika) om producten in winkels te onderkennen.

Zal de streepjescode verdwijnen?

Streepjescodes zijn niet meer weg te denken uit ons betalingsverkeer. Toch kan het zijn dat over een paar jaar een nieuw intelligent etiket, dat via een antenne met een netwerk kan communiceren, de code overal vervangt. Lange rijen wachtenden voor de kassa’s zal dan verleden tijd zijn omdat een centrale computer precies bijhoudt wat in een winkelwagentje wordt gelegd. De rekening wordt meteen opgemaakt. Een andere nieuwe ontwikkeling is de zogenaamde "Bokode". Deze code bevat duizenden keren meer informatie dan de streepjescode en is ook veel kleiner.

Toekomst met DNA scan?

Nog bonter maakt het een groep internationale wetenschappers die zich inzet om alle levende wezens op aarde een code te geven. Die codes zullen gaan werken op DNA. Met een klein apparaatje wordt dan bijvoorbeeld een dier gescand door het apparaatje tegen een haar of piepklein stukje veer te houden of tegen een spatje van een geplette mug. Zo verschijnen de naam, de soort en de eigenschappen van het dier op een schermpje.

Die wetenschappers willen van alle 1,7 miljoen beschreven soorten levende wezens de code in kaart brengen. Die 1,7 miljoen is waarschijnlijk nog maar een vijfde van alle soorten op aarde. De onderzoekers becijferden dat die klus een miljard dollar gaat kosten. Paul Herbert van de universiteit van Guelph in Ontario is een grote voorvechter van dit systeem.

Lees verder

• QR-code, concurrent van de streepjescode
• Herkenning van een boek door ISBN