Geluidsdragers: magneetbanden

Magneetbanden zijn geluidsdragers die bestaan uit een band waarop een gemagnetiseerde laag van metaalpoeder is aangebracht. De eerste banden, met bijbehorende recorders, werden voor de Tweede Wereldoorlog in Duitsland ontwikkeld en na de oorlog in de Verenigde Staten verder vervolmaakt. Het Nederlandse bedrijf Philips zorgde voor wereldwijd succes met de compact cassette, die vooral in de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw populair was.

• De eerste bandrecorder
• Bing Crosby als audio-pionier
• Compact cassette
• 8-track
• Digital Audio

De eerste bandrecorder

De oorsprong van magneetbanden, zoals de muziekcassette, als geluidsdrager ligt in 1928, als de Duitser Stephan Pfleumer het octrooi verkrijgt op het gebruik van magnesiumpoeder op papierband. In 1932 neemt AEG het octrooi over. Ook in 1932 is de BBC de eerste omroep die voor een radio-uitzending gebruik maakt van een magneetband. Het is een uiterst dunne stalen band met een lengte van bijna drie kilometer, voor een uitzending van een half uur. AEG komt in 1935 met de eerste bandrecorder op de markt. Deze maakt gebruik van papieren banden met magnesiumpoeder, ontwikkeld door BASF. Later, in 1943, is er een grote brand bij BASF, die het bedrijf dwingt te gaan zoeken naar ander materiaal voor het dragen van het magnesiumpoeder. Dit resulteert in de pvc-band.

Bing Crosby als audio-pionier

In de tweede wereldoorlog weten de Amerikanen beslag te leggen op twee van zulke bandrecorders en een stapel banden. Het dan nog kleine elektronicabedrijf Ampex start met de verdere ontwikkeling daarvan. Als zanger en filmster Bing Crosby via de radiozender ABC hiervan op de hoogte komt, besluit hij uit eigen portemonnee het project te financieren. Het lijkt hem wel handig om zijn eigen radioshows van te voren op te kunnen nemen. In 1948 brengt Ampex haar eerste bandrecorder op de markt, de Ampex200. Bandrecorders bestaan nog steeds, al worden ze tegenwoordig voornamelijk nog in studio’s gebruikt. Commercieel moest de bandrecorder het afleggen tegen de cassetterecorder.

Compact cassette

De eerste cassetteband stamt uit de Verenigde Staten. Daar wordt in 1959 de NAB-cartridge ontwikkeld, een eindloze lus, die vooral gebruikt wordt voor het afspelen van radiojingles. In Europa is het ons eigen Philips dat in 1963 op de markt komt met de compact cassette (ook wel muziekcassette, musicassette, of kortweg bandje genoemd). Een jaar later wordt die in de Verenigde Staten geïntroduceerd en weer een jaar later verschijnen de eerste voorbespeelde muziekcassettes. Deze zullen echter nooit een serieuze concurrent worden van de grammofoonplaat. Wel stijgt de verkoop van onbespeelde cassettes tot grote hoogte, vooral ook omdat Philips het octrooirecht opgeeft.

Handig

De compacte bandjes zijn vooral populair omdat zelf opgenomen muziek zo makkelijk mee op pad kan worden genomen. Daarvoor waren dan ook allerlei apparaten op de markt, zoals draagbare (radio-)cassetterecorders en de walkman, een cassettespeler met koptelefoon. Ook aan de kwaliteit van de bandjes wordt door de jaren heen gewerkt. Zo wordt het magnesiumpoeder vaak vervangen door ijzeroxide of chroomdioxyde. Toch blijft een nadeel van de bandjes hun beperkte levensduur en de kwetsbaarheid van de behuizing.

8-track

Tegelijk met de introductie van de compact cassette in de Verenigde Staten verschijnt daar de 8-track cassette. Het is een doorontwikkeling van de NAB-cartridge. De 8-track cassette blijft in Amerika populair tot in de jaren ’80 van de vorige eeuw, in Europa krijgt hij echter geen voet aan de grond. De populariteit van de compact cassette houdt een jaar of 15 langer aan, totdat de opneembare cd op de markt verschijnt. Wel blijven er minicassettes bestaan, voor antwoordapparaten en memorecorders. Maar ook deze verliezen terrein in onze digitaliserende wereld.

Digital Audio

In 1987 kwamen Philips en Sony op de markt met een digitale variant van de muziekcassette: de DAT (Digital Audio Tape). Commercieel en voor thuisgebruik is de DAT inmiddels alweer voorbijgestreefd door de compact disc. Maar bij live optredens en in radiostudio’s wordt hij nog vaak gebruikt, voornamelijk vanwege de hoge geluidskwaliteit en betrouwbaarheid ten opzichte van de compact cassette.

Lees verder

• Geluidsdragers: de compact disc
• Geluidsdragers: de grammofoonplaat