De Seeburg M100A en M100B; historie, kooptips en prijzen

Hoewel de huidige prijzen het qua waardering niet doen vermoeden, was de Seeburg M100A een absoluut topmodel bij de presentatie in 1948; waar de concurrentie nog jukeboxen produceerde met 24 of 48 selecties, kwam Seeburg met een model dat het aantal 78-toeren selecties meer dan verdubbelde tot 100.

Seeburg

Het bedrijf Seeburg ontstond in 1907 als “J.P. Seeburg Piano co.”, opgericht door de Zweedse immigrant Justus Seeburg. Het duurde echter nog tot 1928 voordat het bedrijf, dat zich tot dan toe vooral richtte op muziekinstrumenten en grammofoonplaatspelers, een jukebox presenteerde. Dit zou de “Audiophone” worden. Hoewel deze eerste jukebox een relatief groot succes was voor het jonge Seeburg, kwakkelde het merk de jaren daarna met minder succesvolle modellen. Een langzame groei in het aantal verkochte Seeburg jukeboxen werd pas merkbaar met de typische “trashcan” jukeboxen van het merk. Uiteindelijk zou het nog tot 1948 duren voordat de definitieve doorbraak van Seeburg als grote jukeboxfabrikant als gevolg van de revolutionaire M100A werkelijkheid zou worden. Vanaf dat moment speelde het merk een serieuze rol in de jukeboxindustrie en zou het merk vooral opvallen door technologisch vooruitstrevende jukeboxen, welke regelmatig de benchmark stelden voor de concurrentie.

Ontstaan Seeburg M100A

Het was de “trashcan” serie jukeboxen die het bedrijf Seeburg weer wat ademruimte gaven op de jukeboxmarkt, waardoor het zich kon concentreren op een geheel nieuw model met een eigenzinnig, vooral houten, Zweeds aandoend design. Toch was het niet het design wat de M100A later tot grote verkoopaantallen zou brengen, maar het was de technologie die alle andere concurrenten voorbijstreefde; dit was de eerste jukebox die 100 selecties kon bieden. De presentatie van het model in december 1948, gevolgd door de productie en levering van het model in 1949 zorgde er dan ook voor dat vele andere jukebox fabrikanten zwaar in de problemen kwamen en dwong hen tot het ontwerpen van jukeboxen met een gelijkwaardige hoeveelheid selecties. Om de concurrentievoorsprong te behouden kwam Seeburg echter in 1950, één jaar later, al met wederom een nieuwe benchmark; de eerste 45-toeren jukebox was een feit met de M100B, die het uiterlijk in grote mate deelde met de M100A.

Seeburg M100A

De M100A, of Selectomatic zoals deze toentertijd genoemd werd, verschilt sterk van alle andere jukeboxen uit dezelfde tijd. Wurlitzer had indertijd bijvoorbeeld de Wurlitzer 1100, welke zich kenmerkte door een grote hoeveelheid lampen en kleuren; Rock-Ola had de 1428 (ook wel Magic Glow genoemd) en AMI had de AMI B. Geen enkele van deze concurrenten bezat het strakke, simpele en houten design van de Seeburg M100A, wat later ook aangeduid zou worden als het Zweedse design op jukeboxgebied, refererend aan de herkomst van de oprichter van Seeburg. Hoewel het design een risico bood, daar de klanten gewend waren aan plastic buizen en lampen in plaats van strakke lijnen en chroom, zou juist dit design een nieuwe toekomst inluiden; de golden age van jukeboxen was voorbij en de silver age (genoemd naar de nadruk op chroom bij deze jukeboxen) was geboren.

Niet alleen het design luidde echter een nieuwe toekomst in; de 100 selecties die het model bood hielden de concurrentie tevens verbijsterd op een afstand. De combinatie van een geheel nieuwe designfilosofie met een vooruitstrevende technologie werd de concurrentie bijna fataal. Met een verkoopcijfer van tussen de 28.000 en 29.000 stuks liet de M100A de Wurlitzer 1100 (25.000), de Rock-Ola 1428 (9.800) en de AMI B (8.400) ver achter zich.

Seeburg M100B

Waar de M100A reeds revolutionair was en zowel de eerste jukebox met 100 selecties was als de eerste jukebox uit de silver age was, zou de M100B een jaar later in 1950 wederom een nieuwe revolutie ontketenen; met de M100B was de eerste 45-toeren jukebox ontstaan, waarbij het design van de M100A zoveel als mogelijk hetzelfde werd gehouden bij deze nieuwe versie. Met zo’n 27.000 stuks werd deze M100B dan ook even goed ontvangen door het publiek. Ter vergelijking; de Seeburg M100B werd in 1950 en 1951 geproduceerd waar Wurlitzer in 1950 de Wurlitzer 1250 had en in 1951 de Wurlitzer 1400. Beide Wurlitzers samen hadden een verkoopaantal van nog geen 25.500 stuks. Wurlitzers dominante positie op de jukeboxmarkt was definitief gebroken met deze M100B.

Kooptips en prijzen Seeburg M100A en M100B

Hoewel een Seeburg M100A of M100B een mooie aanwinst kan zijn, is het in de praktijk lastig om een exemplaar te vinden dat nog een mooie houten kast heeft zonder beschadigingen. Ook restauraties van de houten kast zijn niet altijd even goed uitgevoerd; diverse exemplaren zijn slecht beplakt met fineer, wat uiteindelijk de kwaliteit en de uitstraling van de jukebox geen goed doet. De lage prijs van een M100A of een M100B zorgt er echter voor dat er slechts weinig goed gerestaureerde exemplaren te vinden zijn; het brengt simpelweg niet genoeg geld op om er een in perfecte staat te brengen.

Let naast het uiterlijk goed op de binnenzijde van de Seeburg; details als slechte kabelwikkelingen, overtollig vuil of geïmproviseerde reparaties duiden op een machine die met weinig respect is behandeld.

Waar in principe de M100B het model is dat 45-toeren plaatjes speelt, zijn diverse M100A’s omgebouwd naar 45-toeren. Het probleem met deze conversie is dat het moeilijk is om het weer terug om te bouwen naar 78-toeren; daarnaast is het een verlies aan originaliteit, wat de waarde en uitstraling van de jukebox geen goed doet.

Er bestaat geen overmatig testen van een jukebox; gebruik alle toetsen om zeker te weten dat alles werkt en controleer ook of de jukebox de juiste selecties pakt en draait. Test de versterker door aan de volumeknop te draaien tijdens het spelen (moet niet kraken) en controleer de zuiverheid van het geluid. Bij een slecht geluid kan het probleem bij de naald liggen, wat een verkoper over het algemeen ook zal zeggen, maar voor hetzelfde geld ligt het probleem ergens anders wat zwaar in de kosten kan lopen.

Al met al zijn de M100A en M100B echter betrouwbare machines, waarvan de prijzen onderling nogal variëren. Zo kost een M100A rond de 3500 euro, maar de koop van een M100A die is omgebouwd naar 45-toeren kost vaak rond de 2500 euro. Voor het kopen van een M100B moet gerekend worden op een prijs van rond de 4500 euro.