De Seeburg M100A

De meest iconische jukebox, mede dankzij de uitbundige reclamecampagne van Wurlitzer zelf, is tot op heden de Wurlitzer 1015. Voor deze jukebox worden worden dan ook prijzen betaald die deze unieke positie eer aan doen. Toch is er een meer bescheiden jukebox die wellicht meer heeft betekend in de jukeboxhistorie dan deze Wurlitzer; de Seeburg M100A.

Waardering Seeburg M100A

In tegenstelling tot de Wurlitzer 1015 is in de prijzen van de Seeburg M100A tegenwoordig niets meer terug te zien van de revolutionaire rol die dit model heeft gespeeld in niet alleen de technische ontwikkeling van jukeboxen, maar ook het speelveld van jukeboxfabrikanten. Het was immers dit model dat ervoor zorgde dat Seeburg de leidende rol van Wurlitzer overnam, een plek die het bedrijf niet meer zou afgeven.

Aanleiding voor de ontwikkeling van de Seeburg M100A

Tot vlak na de Tweede Wereldoorlog was Wurlitzer de marktleider op het gebied van jukeboxverkopen. Het was niet ongewoon voor het bedrijf om jaren te draaien met een marktaandeel van bijna 50%. Deze unieke positie werd vrijwel uitsluitend bereikt door het unieke design en de grootschalige reclamecampagnes van het bedrijf; het is zelfs te verdedigen dat het bedrijf technisch achter liep op de concurrentie. Het stokpaardje van het bedrijf, de 1015, was ten tijde van de introductie zelfs al technologisch achterhaald. Het model had slechts 24 selecties, terwijl de concurrentie al het ongelooflijke aantal van 48 selecties haalde. Juist in het aantal selecties zat een gedeelte van de verdiencapaciteit van de jukebox.

Seeburg, een bedrijf dat was ontstaan in 1907 als de “J.P. Seeburg Piano co.”, zou in tegenstelling tot Wurlitzer juist de focus leggen op techniek. Verwonderlijk was het dan ook niet dat dit bedrijf ook in de marketing de aandacht hierop legde. Zo adverteerde het bedrijf bij de S 147, bijgenaamd Trashcan, uit 1947 met het “wetenschappelijke geluidsdistributiesysteem” dat door middel van optionele losse geluidsboxen bereikt werd. Verwonderlijk was het wel dat het design van de Seeburg S146, de eerste Trashcan, uit 1946 nog tot de S148 uit 1948 gebruikt werd. De inspanning van het bedrijf werd echter op de achtergrond geleverd; met de ontwikkeling van een revolutionair selectiemechanisme dat de jukebox wereld op zijn grondvesten zou doen schudden.

Introductie Seeburg M100A

In 1948 werd de Seeburg M100A gepresenteerd. Een uitzonderlijk strak houten Zweeds design, de mogelijkheid om 10 inch en 12 inch platen af te spelen en een selectiecapaciteit van meer dan het dubbele van wat tot dan toe mogelijk was. De magische 100 selecties zette de concurrentie meteen op een achterstand. Hoewel tot 1948 Wurlitzer de grootste verkoopaantallen mocht noteren, werd dankzij Seeburg noodgedwongen definitief afscheid genomen van deze koppositie. De Seeburg M100A zou de vijfde plek van best verkopende jukeboxen ooit innemen, met een productieaantal van 28.800 stuks.

Prijs Seeburg M100A

De Seeburg M100A werd in december 1948 geïntroduceerd. Vanwege deze datum staat de M100A dan ook wel bekend als een jukebox uit 1949, het jaar waarin het model verkocht werd. De introductieprijs was $995. Ter vergelijking, het gemiddelde jaarloon in 1949 in de VS was $2.950. Een selectie op de M100A kostte 5 cent, 2 selecties 10 cent en voor 25 cent kon men 6 selecties kiezen. Een brede, doch lage houten kast kenmerkte het design. Deze breedte was noodzakelijk voor het revolutionaire 100-select mechanisme, dat prominent zichtbaar in de bovenkant van de jukebox gepresenteerd werd, omvat door een gebogen glazen plaat. Onder dit selectiemechanisme werd ruimte gereserveerd voor een grote glazen plaat met daaronder chromen titelkaarthouders om de 100 selecties weer te geven.

Een klein knoppenpaneeltje moest de selecties mogelijk maken door de combinatie van een letter (A t/m K) met een cijfer (1 t/m 10). Onder deze knoppen was de ruimte voor de speakergrill gereserveerd, omkaderd door een houten frame. Deze grill werd gekenmerkt door horizontale metalen elementen, welke beschenen werden door een lichtschommel die een bewegend patroon van diverse gekleurde dakjes produceerde. Het succes dat deze M100A had werd nog lang door Seeburg uitgebuit, gezien het vrijwel identieke design van de Seeburg M100B op 45-toeren en de M100C.

Het kopen van een Seeburg M100A

Tegenwoordig kent de Seeburg M100A een kleine, doch groeiende, schare van fans. Hoewel bij veel verzamelaars de aandacht lag op de uitbundigere light-up jukeboxen of de autostyling van de silver age jukeboxen, lijkt de Seeburg M100A langzaam de waardering te krijgen die deze jukebox verdient.

De goede kwaliteit van deze jukeboxen heeft ervoor gezorgd dat er nog veel over zijn. De M100A staat daarnaast bekend als de 78-toerenjukebox die het minst schadelijk is voor de 78-toerenplaten. Een probleem bij het vinden van een Seeburg M100A kan zijn dat veel van deze jukeboxen zijn omgezet naar 45-toeren. Hoewel dit voor de rest niks afdoet aan de jukebox zelf, kan het een probleem zijn als je juist een goede en iconische 78-toerenjukebox wilt vinden. Daarnaast zorgt de lage prijs van een dergelijke machine ervoor dat er niet veel goed gerestaureerde exemplaren zijn. Het restaureren van een Seeburg M100A is, helaas, nog steeds niet economisch rendabel genoeg gezien de lage prijzen van slechts 3.000 tot 4.000 euro voor een mooi exemplaar.

Mogelijke storingen of defecten bij een Seeburg M100A

Hoewel het selectiemechanisme van de Seeburg M100A tot nu toe nog steeds bekend staat als een van de meest betrouwbare selectiemechanismen bij jukeboxen, kunnen deze door gebrekkig onderhoud of door slechte restauratie nog steeds storingen veroorzaken. Belangrijk is het daarom ook om voor de aanschaf van een dergelijke machine de verschillende selecties uit te proberen. Minimale vereiste is daarbij het testen van selecties op de uitersten en het midden van de selectieband. Tevens dient het geluid van de loper gecontroleerd te worden; het wagentje dient soepel te lopen, zonder horten of stoten en zonder storende bijgeluiden.

De lichtschommel van de Seeburg M100A is wel storingsgevoelig; bij veel exemplaren is deze defect of er zelfs al uitgehaald. Een exemplaar met een werkende lichtschommel is dan ook meer waard dan een zonder. Het fineer van de M100A is een ander punt van aandacht; vaak is hier niet voldoende aandacht aan besteed of is de jukebox met een verkeerde fineer of een laag verf uitgerust. Hoewel dit zelf goed te herstellen is, is het wel van belang om dit mee te nemen in de prijsonderhandelingen.