Koelkasten en vriezers koophulp

Er moet aan heel wat gedacht worden bij de aanschaf van een koelkast en/of vriezer. De beschikbare ruimte, type huishouden, het energieverbruik en de behoefte aan extra's zijn allemaal punten die meespelen bij de aankoop. Daarbij komt dat de witte apparaten van vroeger steeds nostalgischer worden door de opkomst van design modellen in onder meer suikerroze en pianozwart en doordat je steeds vaker een grote Amerikaanse koelkast in de Hollandse keuken vindt. Bedenk vooraf wat voor u van belang is.

Wat doet een koel- en vrieskast?

Een koel- en vriescombinatie heeft een drieledige functie. In de eerste plaats wordt eten gekoeld zodat bederf wordt afgeremd en we de levensmiddelen langer kunnen gebruiken. Deze koeling gebeurt door warmte te onttrekken aan de inhoud van de kast. Deze warmte gaat via ventilatie-openingen naar buiten. De tweede functie van de koelkast is dat voedsel droog wordt opgeslagen, en de derde is dat de producten donker worden bewaard. Bacteriën worden in hun vermeerdering stopgezet bij een vriestemperatuur van minimaal -18 C. Dit betekent echter niet dat het apparaat bacteriën ook doodt.

Nieuwe begrippen bij koelkasten

BioFresh en Longfresh zijn omschrijvingen van nieuwe technieken die het voedsel nog langer vers houden. Dit heet ook wel verskoelen. Het Dauwvers of Hydrosafe gedeelte heeft een relatieve vochtigheidsgraad van 90%, speciaal geschikt voor groente en fruit. Het Droogvers of Drysafe onderdeel heeft een vochtigheidsgraad van 50%, geschikt voor vlees, vis en zuivel. Een IceTwister maakt in een handomdraai handblokjes. De ChillerSafe koelt extra snel drankjes, vis en vlees, en een BigBox is een grote ruimte waar veel vlees zoals voor fondue kan worden opgeslagen. Een Multi AirFlow systeem houdt in dat er een zeer gelijkmatige koeling is. StopFrost zorgt dat je het deksel van een vrieskist direct na het sluiten weer kunt openen. Koel- en vriescombinaties van tegenwoordig kennen nog veel meer snufjes, zoals een deuralarm, kinderslot, watertapinstallatie en een functie voor crushed ice. Ook bestaan er zgn. wijnklimaatkasten.

NoFrost betekent nooit meer ontdooien. Het vocht van dit type vriezer verdwijnt automatisch uit de gekoelde luchtcirculatie. Dus niet enkel de warmte wordt uit de lucht verwijderd, maar ook het vocht. Dit gebeurt middels een speciale verdamper die niet in het vriesdeel zit, maar in een aparte ruimte daarbuiten. Verpakkingen vriezen hierdoor niet meer aan elkaar vast, etiketten blijven leesbaar en het energieverbruik blijft constant laag omdat dikke ijslagen niet meer optreden. En het mooiste is: U hoeft niet meer handmatig te ontdooien, dus geen gedoe met opvangbakjes meer, en niet meer dweilen 'met de kraan open'.

Allfrost betekent dat elke lade een eigen vrieselement heeft waardoor de invriescapaciteit fors toeneemt. Smaak en vitamines blijven hierdoor bewaard omdat er haast geen kristallen ontstaan die de cellen van het voedsel kunnen beschadigen. Een druk op de knop is voldoende om het ijs te laten smelten en het dooiwater te laten verdampen. Sommige vriezers regelen dit zelf.

Vriesvak met sterren

De vriescapaciteit van het vriesgedeelte herkent u aan het aantal sterren, oplopend van nul tot vier.

• 0 sterren: Geschikt voor ijsblokjes maar niet om etenswaren in op te slaan.
• * sterren: Minstens -6 C. Bedoeld voor opslag van bevroren levensmiddelen tot max. 1 week, en het maken van ijsblokjes.
• ** sterren: Minstens -12 C. Voor opslag van bevroren levensmiddelen tot max. 3 weken, roomijs slechts een dag.
• *** sterren: Minstens -18 C. Geschikt voor lange opslag van meerdere maanden afhankelijk van het product.
• **** sterren: -24 C tot -40 C. Zie bij drie sterren, plus geschikt voor invriezen zelf.

Energielabels

Koel- en vriescombinaties kennen een onderverdeling naar energieverbruik. Koelkasten uit de A-categorie zijn duurder, maar verbruiken minder energie dan de overige. De besparing wordt bewerkstelligd door een dikkere isolatie, wat wel betekent dat de binnenmaten krapper zijn. De klasseverdeling loopt van A tot G. Er zijn tegenwoordig ook al A+ en A++ apparaten in de handel, welke nog beter zijn. Amerikaanse koelkasten zijn zeer ruim maar zijn in de meeste gevallen energievretend.

Modellen koel/vriescombinaties

In de meeste gevallen hebben koel/vriescombinaties, koelkasten en vrieskasten een breedte van 55 tot 60 cm. De koel/vrieskast heeft hierbij twee deuren boven elkaar. Als het vriesvak zich onderin bevindt, noemen we het model "upside-down". Het voordeel hiervan is dat het meest gebruikte gedeelte op ooghoogte is, zodat bukken minder vaak voorkomt. Let in elk geval op de draairichting van de deur die niet altijd te veranderen is. Er zijn ook modellen met een breedte van rond de 120 cm welke twee deuren naast elkaar hebben, een deur voor het koelgedeelte en het andere deel voor het vriesgedeelte. Dit model heet ook wel een Amerikaanse koelkast, een dubbeldeurs koelkast oftewel een side by side model. Vaak zit er in de deur van dit type een ijsblokjesmaker, maar bedenk dat een aansluiting op een waterleiding in dat geval nodig is. Hieronder meer.

Amerikaanse koelkast

Amerikaanse koelkasten zijn anders dan anders, vooral door hun opvallende voorkomen. Is de koelkast gemaakt van roestvrijstaal, RVS, dan valt hij zelfs nog meer op. Ze zijn in elk geval altijd van het type NoFrost. Een Amerikaanse koelkast maakt gebruik van ventilatoren om de lucht te verplaatsen, en dit maakt de koelkast minder stil, en bij het crushen van ijs zelfs oorverdovend. Een Amerikaanse koelkast heeft gebruikelijk een bruto inhoud van rond de 600 liter. De verdeling tussen koel- en vriesdeel is meestal 2/3 - 1/3, dus 400 en 200 l. Achter de achterwand van het vriesdeel zit veel techniek en daardoor ziet u dat die vlak niet is maar hier en daar naar binnen steekt. Dit zorgt ervoor dat de bruto inhoud van 200 liter in de praktijk niet veel meer is dan 120 l. Let er dus op of uw lievelingspizza erin past, of een heel brood. Wilt u toch een groter vriesdeel, let dan op de Amerikaanse koelkasten waarvan het onderste vriesdeel intern is verbreed. Dit gaat dan wel ten koste van het koelgedeelte.

Een Amerikaanse koelkast kunt u kopen met korte of lange handgrepen, handvatten of grepen met de hoogte van de kast. Over smaak valt niet te twisten, maar lange handgrepen zijn praktischer. Let erop dat u een Amerikaanse koelkast nooit in een hoek kunt zetten, wegens de grote draairichting die nodig is om laden en rekken te verwijderen. Een kast met 'automatisch' gekoeld water, ijsblokjes of crushed ice heeft een wateraansluiting nodig, is die er niet, dan moet u deze laten aanleggen. Amerikaanse koelkasten kunnen zijn voorzien van een alarm dat afgaat als een deur niet volledig is afgesloten. Zo blijft de kou waar het hoort. Ook leuk: Een blikjesrek, waarbij de blikjes door het schuine draadrek vanzelf naar u toe rollen. Plateaus kunnen overigens in hoogte verstelbaar zijn. Bij de luxere typen kunt met een slingertje de hoogte van een plank verstellen, zodat die grote fles precies past. Let er ook op of de plateaus een rand hebben zodat morsen niet ontaardt in een waterballet. Een homebar is een compartiment voor dranken en etenswaren dat via een apart neerklappende deur in de deur van het koelgedeelte toegankelijk is. Hierdoor hoeft u niet meer de hele koeldeur te openen.

Basis koelen en vriezen

Koop uw koel- en vrieskast nooit te groot. Bij een aparte vriezer volstaat een koelkast zonder vriesvak. Een diepvrieskist is zuiniger in gebruik dan een diepvrieskast. Plaats een koelvriescombinatie nooit naast een fornuis, oven, verwarming of in de zon. Open de deur zo kort mogelijk en zet er nooit warme gerechten in. Aan de achterzijde dient ventilatieruimte te zijn. Denk hierbij aan minimaal 10 cm ruimte. Houdt vervolgens het vriesvak vrij van rijp, ontdooi de vriezer geregeld. Een rijplaag van slechts 2 mm zorgt al voor een meerverbruik van 10%. Indien de rijplaag oploopt tot enkele centimeters gaat het vrijwel zeker in de papieren lopen. Wilt u iets ontdooien uit de vriezer, plaats het product dan in de koelkast zodat de koelkast de kou die vrijkomt weer kan gebruiken voor koeling. Weet verder dat de warmste plaatsen de groentela en de deur zijn. De koudste plek is boven de groentela, achterin.

IJs- of water achterzijde koelkast

Het is veelal normaal dat er water of ijsdruppels aan de achterkant van de koelkast zijn te zien. Vocht dat met warme lucht de koelkast inkomt slaat neer op het koudste deel, het koellichaam. Dit is de achterwand van het apparaat. Deze achterwand moet echter temperaturen beneden het vriespunt bereiken waardoor waterdruppels regelmatig vastvriezen. De druppels ontdooien weer bij stilstand van de motor, waarna ze langs de achterwand zakken en in het afvoergootje druppelen. Vandaar druppelen ze op het opvangbakje op de warme compressor en verdampen. Er bestaan koelkasten waarbij het koellichaam wordt geholpen door een elektrisch verwarmingselement.

Water op glasoppervlakten in koelkast

Voor waterdruppels op de glasoppervlakten bestaan diverse redenen maar het is altijd afkomstig van warme lucht die bij afkoeling condenseert op een koud vlak. Het meeste vocht zal uiteindelijk condenseren op de achterwand van de koelkast, maar dat is dus niet altijd het geval. Als er zeer veel vocht aanwezig is, of een constante warme lucht aanvoer, of wanneer de glasplaten erg koud zijn, wordt de kans vergroot dat er water ontstaat. Controleer in dit geval of de temperatuur te laag is afgesteld. Normaal is tussen de 4 en 7 C. Controleer daarnaast of er soms teveel levensmiddelen zijn opgeslagen waardoor de lucht niet goed circuleert. Bladgroente moet in het groentevak, en niet op de glasoppervlakten. Dit zou ook een reden kunnen zijn. Controleer voorts of de deur goed sluit, of de verlichting van de koelkast inderdaad uitgaat als de deur wordt gesloten, en of de ventilatie van het apparaat, aan de onder- en bovenkant vrij spel heeft. Kijk ook of het afvoergaatje open is.

Temperatuur koelkast controleren

Bij een openstaande koelkastdeur stijgt de temperatuur in de koelkast vrij snel. Het beste is om de temperatuur te meten met een elektronische meter. Doe deze in een glas water en zet het een halve dag in de koelkast, direct boven en op het midden van de glasplaat boven de groentela. Een temperatuur van 4 a 5 C is ideaal.
De temperatuur in de vriezer meet u direct tussen de opgeslagen levensmiddelen, waar de temperatuur wel tien graden lager kan liggen dan de thermostaat van de vriezer aangeeft. Immers, de sensor van de thermostaat zit namelijk daar waar de vriezer het warmst is.

Rijpvorming vriezer

Rijp of ijsafzetting ontstaat doordat vocht uit warme lucht of warme producten condenseert daar waar het het koudst is. De dikke laag heeft zich over de maanden heen langzaam gevormd doordat deze vochtige lucht niet kan ontsnappen. Beperking van rijp bereikt u in de de eerste plaats door de vriezer niet onnodig te openen of te lang open te houden. Leg voorts nooit warme producten in de vriezer, maar laat deze eerst afkoelen. Zorg ervoor dat de vriezer goed gevuld is, want een halflege heeft meer rijpvorming. De vriestemperatuur kan het beste tussen de -18 en -20 C liggen, dus stel deze niet lager af. Zet de vriezer niet in een warme of vochtige omgeving of vlakbij wasmachines, drogers of cv-ketels. Controleer de werking van de deur en zorg voor genoeg ventilatie bij het rooster bovenop en ook onderaan bij de vriezerplint.

"Well, I'm bored again. Time to open the fridge."

Lees verder

• Keukenmachines overzicht
• Vaatwasser aankooptips
• Op weg naar een nieuwe keuken
• Kies het perfecte kooktoestel
• Magnetron: Aanschaf en gebruik