De Wurlitzer Victory jukebox uit de Tweede Wereldoorlog

Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werden de productiefaciliteiten van de jukeboxfabrikanten gebruikt voor het produceren van oorloggerelateerde producten. Rock-Ola bijvoorbeeld was een van de tien fabrikanten van de M1 karabijn. Naast het gebrek aan productiefaciliteiten betekende de Tweede Wereldoorlog ook een tekort aan materialen zoals plastic en metaal voor de jukeboxindustrie. Voor veel fabrikanten was dit reden om de productie van jukeboxen uit te stellen en te wachten tot na de Tweede Wereldoorlog, maar Paul Fuller van Wurlitzer wist in deze periode toch met een bijzondere jukebox te komen; de Victory van 1942.

Het design van de Wurlitzer Victory

In feite was de Wurlitzer Victory geen nieuw model; er was namelijk geen productiefaciliteit en de voorraad aan mechanismen was geheel opgebruikt door de productie van de Wurlitzer 950. Toch had men hier bij Wurlitzer iets op gevonden. Door het inzamelen van oude Wurlitzers wist men de technische delen weer binnen te krijgen, welke vervolgens voorzien werden van een nieuwe kast; de Victory. Hoewel de vorm van deze kast tegenwoordig wordt gezien als een van de mooiste jukeboxontwerpen en de prijzen van deze modellen dit ook reflecteren, was de vorm in feite aan de beperkte middelen gebonden. In tegenstelling tot enkele voorgaande Wurlitzers was er in dit model geen sprake van de typerende ronde bovenzijde. De contouren van de kast waren zeer hoekig vormgegeven, iets wat zonder twijfel bedoeld was om de kast ook te kunnen fabriceren bij het gebrek aan machines. De karakteristieke poten, het ronde glas bij de mechaniek en het motief bij de speakergrill moesten de vierkante vorm van de Wurlitzer enigszins breken. Plastic werd niet gebruikt in dit model; de buizen met bubbels die Wurlitzer sinds de 850 gebruikte waren dan ook afwezig in dit model.

Het gebruik van oude mechaniek voor de Wurlitzer Victory

Om het gebrek aan plastic in deze jukebox te compenseren, werd de kast voorzien van prachtige decoraties op het glas. Een probleem bij het converteren van oude Wurlitzers naar de Victory was wel dat men verschillende oude modellen moest gebruiken; zo zijn er Victory-modellen gebaseerd op het model 24, model 500, model 600, model 700, enzovoorts. Hierdoor zijn er verschillende ontwerpen van de kast in omloop. Zo is er bijvoorbeeld een 24 select Victory en een 16 select Victory en bestaat er een uitvoering met een draaischijf voor de selectiekeuze en een uitvoering met een knoppenrij voor de selecties.

Seeburgjukeboxen met een Wurlitzer Victory-kabinet

Ook zijn er verschillende Seeburgmodellen terug te vinden onder de kast van een Victory. Hoewel niet bekend is of dit ook door Wurlitzer gefaciliteerd werd, zijn er diverse advertenties terug te vinden uit de veertiger jaren die tweedehands Seeburg Victory-modellen aanbieden. In het tijdschrift The Billboard wordt bijvoorbeeld op 26 augustus 1944 een Seeburg 8200 Victory Conversion aangeboden voor 450 dollar, op 21 juni 1947 wordt een Seeburg Hi-Tone 8200 met Victory-kabinet aangeboden voor 109,50 dollar (exact dezelfde prijs als de Wurlitzer 24 Victory die deze dealer ook aanbied) en op 7 augustus 1948 bied men een Seeburg Gem aan met een Victory-kabinet voor 79,50 dollar. Overigens lijkt men in deze periode na de Tweede Wereldoorlog ook de interesse in het Victory-design weer verloren te zijn; de omgebouwde Wurlitzers worden in de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog voor minder geld te koop aangeboden dan de originele modellen. Zo kost in 1947 een tweedehands Wurlitzer Victory op basis van de 24 rond de 70 tot 80 dollar, terwijl dezelfde Wurlitzer 24 in originele staat voor tussen de 90 tot 100 dollar verkocht wordt.

Wurlitzer en reclame in de Tweede Wereldoorlog

Interessant is ook om te zien dat Wurlitzer tijdens de jaren 1942 t/m 1945 geen uitbundige, directe reclame voor jukeboxen maakte. De reclame-uitingen die men maakte waren verpakt in een patriottistisch sausje, bedoeld om de Amerikaanse burger te laten zien dat Wurlitzer achter het volk stond. In diverse van deze advertenties was echter wel een Wurlitzer-jukebox op de achtergrond te zien; een poster uit mei 1943 laat bijvoorbeeld een groep soldaten zien die om een Wurlitzer 950 heen hangen. Het aparte hieraan is dat juist een 42 Victory verwacht zou worden. Een kleine tekst op de poster geeft wellicht de reden hierachter aan:

“65% of all juke boxes in the world are Wurliters. Wurlitzer factories are now engaged 100% in war production. With the return of peace, Wurlitzer will again lead in the manufacture of juke boxes, pianos and other instruments that make the music of democracy. (…)”

Opmerkelijk genoeg staat hier dat Wurlitzer voor 100% bezig is met de oorlogsproductie; wellicht dat een 42 Victory, gemaakt tijdens deze periode, hierbij een wenkbrauw zou doen fronsen. Ook opmerkelijk is het gebruik van het woord juke box in de advertentie; normaal gesproken duidden jukebox fabrikanten hun producten aan met automatische fonograaf of een dergelijke term. Wurlitzer zou ook na de oorlog nog vrij lang het woord jukebox vermijden in directe campagnes voor hun automaten. Een paar regels verder staat het antwoord echter:

“Call it an automatic coin-operated phonograph if you wish. But in the colorful, earthy slanguage of American youth, it’s juke box!”

Prijzen en productieaantallen van de Wurlitzer Victory

Hoeveel Victory-kasten er uiteindelijk geproduceerd zijn is vrij onduidelijk, maar men schat dat er toch nog zo’n 18.000 geproduceerd zijn. Tegenwoordig is dit model vrij lastig te vinden en ook hoog gewaardeerd, een Victory staat makkelijk voor boven de 10.000 euro te koop!