De Wurlitzer 1250; de laatste Paul Fuller jukebox

In 1950 kwam Wurlitzer met de 1250 op de markt. Dit model zou de laatste door Paul Fuller vormgegeven Wurlitzer zijn; de ontwerper die door velen aangehaald wordt als de Leonardo da Vinci van jukeboxdesign. Met de Wurlitzer 1250 kwam een einde aan een tijdperk. Wurlitzer was al niet meer de grootste fabrikant van jukeboxen in de Verenigde Staten, echter na de Wurlitzer 1250 was het tijdperk van Paul Fuller ook voorbij.

De Wurlitzer 1250 als antwoord op Seeburg

De 1250 was voor Wurlitzer niet zomaar een model; het bedrijf had sterk terrein verloren op Seeburg, die eerst met de Trashcan serie al gevaarlijk dicht bij de verkopen van Wurlitzer kwam en daarna ver voorbij Wurlitzer was gestegen met de verkopen van de Seeburg M100A. Deze M100A betekende een zware klap voor Wurlitzer; niet alleen was Seeburg nu in staat een jukebox aan te bieden met 100 selecties, waar Wurlitzer niet verder dan 48 kwam, ook luidde het moderne Zweedse design van de M100A een nieuwe periode in; een periode waarin het design van de jukebox sterk afweek van de stijl waarin Paul Fuller, de troef van Wurlitzer, uitblonk.

Met de 1250 probeerde Wurlitzer wat terrein terug te winnen; dit probeerde men door vanuit de eigen kracht, dus toch met het Paul Fullerdesign, een jukebox te ontwikkelen die zo flexibel mogelijk was. Deze flexibiliteit was nodig; waar eerder de 78-toerenplaat de standaard in de industrie was, waren er nu ook 33 1/3- en 45-toerenplaten beschikbaar. Niemand wist nog wat de standaard zou gaan worden.

Art deco in de silver age van jukeboxen

Zoals al eerder genoemd was er een nieuw tijdperk aangebroken in het jukebox design; een tijd die later de silver age genoemd zou worden. De Seeburg M100A had deze tijd met haar moderne uiterlijk ingeluid. Wurlitzer had hier duidelijk nog geen behoefte in; de sterke kant van Wurlitzer lag dan ook met name in het design van prachtig weergegeven light-up jukeboxen met lichteffecten, prachtige detaillering en art deco styling. Juist dit art deco deed nu hopeloos verouderd aan; hoewel ook de 1250 prachtig was vormgegeven, leek het design toch niet goed in het tijdsbeeld te passen.

Zet een Seeburg M100A naast een Wurlitzer 1250 en het is duidelijk; het tijdperk Paul Fuller was voorbij. Nog geen 13.000 zouden er van de Wurlitzer 1250 geproduceerd worden. Ter vergelijking, AMI, dat toch altijd pas op de vierde plek had gestaan in verkoopaantallen, verkocht bijna 14.000 stuks van de AMI C uit 1950.

Marketing achter de Wurlitzer 1250 jukebox

Technisch was de Wurlitzer 1250 wel een sprong voorwaarts voor het bedrijf; men had nu voor het eerst een jukebox die, weliswaar met een aantal aanpassingen via een extra kit, ook geschikt kon worden gemaakt voor het spelen van 45- of 33 1/3-toerenplaten. De ombouw kostte wel enkele minuten, maar toch wist Wurlitzer dit goed te verkopen, zo blijkt uit een advertentie van 3 juni 1950:

“it’s the only phonograph that protects you against obsolescence. An $8.75 kit and just a few minutes time adapts it to play 33 1/3 or 45 RPM records. No need to buy an entirely new and costly record changer mechanism”

Interessant is dat Seeburg de allereerste 45-toerenjukebox, de M100B, pas in oktober 1950 introduceerde. Dit terwijl Seeburg achter de schermen met RCA had gewerkt aan de 45-toerentechnologie. Ondanks de revolutie die deze jukebox teweegbracht; het was immers de eerste echte 45-toerenjukebox, bood Wurlitzer toen dus al een kit aan om de 1250 om te kunnen zetten op 45 toeren. Overigens zou RCA ook Wurlitzer een helpende hand bieden; in augustus van 1950 zette een lokale distributeur van RCA uit Philadelphia bij diverse showrooms de Wurlitzer 1250 prominent op een display neer, mede om de nieuwe 45-toerenplaten beter te kunnen vermarkten. Bij aanschaf van een Wurlitzer 1250 gaf deze distributeur dan ook 24 45-toerenplaten als actie mee.

Groei in selectie mogelijkheden

Naast de flexibiliteit die de Wurlitzer 1250 bood in het soort platen dat afgespeeld kon worden, wist Wurlitzer ook het aantal selecties te verdubbelen van 24 tot 48; dit door de mechaniek aan te passen zodat nu ook de andere zijde van de plaat bespeeld kon worden. Nog steeds niet de 100 selecties die Seeburg bood, maar in de brochure wist Wurlitzer ook dit te verkopen als een sterkte in plaats van een zwakte:

“The Adapta-Speed Record Changer in the Wurlitzer Twelve Fifty is designed to play both sides of 24 records – 48 selections in all, the number which operators agree is sufficient to satisfy the most exacting patrons. Additional records induce selection delay – entail needless expense for records – increase service costs. The Playmeter on the Twelve Fifty will prove this to you – will show you that a few of the latest tunes will get most of the play.”

Verschillen in mechaniek tussen Wurlitzer en Seeburg

Nog een extra sneer naar Seeburg werd uitgehaald door het de nieuwe mechaniek van Seeburg op een ander vlak te bekritiseren:

“(…) Records are fully supported on trays – locked in the stack – gently elevated to playing position by the turntable. They are not subject to warping, chipping or breaking as are records that are stacked on their rims – unsupported – picked up on the edge. Thus record replacement cost is held to a minimum.”

Als extra voordelen wist Wurlitzer te vertellen dat in de record trays ook twee platen op elkaar gelegd konden worden; zo kon als het ware 2x een A kant verkregen worden per platen tray. Ook benadrukte men nogmaals de Zenith Cobra Record Economy; 50% zou er bespaard worden in slijtage op zowel platen als naalden. Het grootste voordeel was natuurlijk ook nog eens dat de wallboxen van Wurlitzer, die toch nog overal hingen, niet vervangen hoefden te worden. Deze konden gewoon op de 1250 aangesloten worden.

De prijs van een Wurlitzer 1250 jukebox

Helaas mocht zowel de advertentiecampagne, als het Paul Fullerdesign, als de nieuwe techniek niet baten; Wurlitzer was definitief verslagen door Seeburg. Hoewel het historisch gezien een zeer interessante jukebox is, is een 1250 tegenwoordig een van de goedkopere modellen van Wurlitzer uit deze periode. Waar dit model bij de introductie zo’n 800 dollar kostte, is er tegenwoordig voor een paar duizend euro al een te koop, de prijzen liggen rond hetzelfde niveau als die van een Seeburg M100A of Seeburg M100B.